In 2014 werd ik onverwacht opgenomen op de payroll van Hoogeveen. Maandelijks krijg ik netjes een loonspecificatie van bruto € 1.234 voor zo’n 20-25 uur werk in de week. Kortom ik ben medewerker van gemeente Hoogeveen. Soms krijgen we een uitnodiging voor een bijeenkomst omdat deze naar het gehele mailbestand van Hoogeveen is gestuurd (later volgt daarop ‘niet voor raadsleden’). Maar desondanks zeg ik vanaf dag 1 tegen de ambtelijke staf van Hoogeveen bij het ontmoeten (privé of zakelijk) ‘Hallo collega‘. We werken immers gezamenlijk aan de publieke zaak van de 55.000.

Door dat in Hoogeveen sprake is van politiek onrustige situatie zijn raadsleden veel met elkaar, college en externe adviseurs ‘bezig’. Zelf mocht ik deze zomer met mijn fractiegenoten die andere partij in het besturen van Hoogeveen weer wat geregelder spreken: onze ambtenaren. Ook omdat ik nieuwsgierig ben naar hun opvattingen en visie op ontwikkelingen, hun reactie op ‘actuele politieke situatie’. Uiteindelijk moeten zij het beleid waarmaken en brengen het bij de inwoners. En andersom geldt ook ‘raad is ook medeverantwoordelijk wat voor Hoogeveen er komt te staan en dus ook of Hoogeveen een uitdagende en aantrekkelijke werkgever is’. 

Lastige lieden die niet veel van de zaak snappen…zo hoor je ambtenaren wel eens spreken over het lekenbestuur. Geen doorzetters, werken maar van 900-1600, werken vanuit eilandjes, kennen te veel managementlagen, zo hoor je de raad (inclusief ondergetekende) spreken over de ambtenaren. Soms doet een partij er een schepje boven op. Halvereer dit en halveer dat. Dat is demotiverend, zeker als het jouw project betreft. Projecten waar je met hart en ziel voor inzet…. Dus nu Hoogeveen in een proces zit van ‘grote financiële verbouwing’ komt de relatie tussen raad en ambtelijke staf nog meer onder druk te staan. Zelf ben ik heel blij met de open houding van mijn aanspreekpunten in de staf. In het BMC, de vakgroepen en dergelijk. Als woordvoerder stadscentrum, IJZ en financiën krijg of kreeg ik altijd snel en direct reactie van Gert, Martijn of Marthijn. Ze weten en begrijpen dat wij veel willen weten en dat wij kritisch zijn.  In sociaal domein is dat lastiger, meer verdeeld en complexer. Ook daar merken dat raadsleden goed te woord worden gestaan, maar dat gewoon niet altijd overal antwoorden zijn of waren. Hopelijk vooral het laatste.

Toch zou het goed voor Hoogeveen zijn als raad en ambtenaren beter en meer contact met elkaar hadden. Al dan niet met het college d’r bij. Het voorbeeld van Westland moeten we zeker niet volgen. ….Ook hierin moeten ramen en deuren openblijven.

 

Dan zou ik me liever aansluiten bij de opmerking van Joost Spithoven (vetgedrukt) in onderstaande interview van 24 februari 2006 uit Trouw:

‘Het zou helpen als ambtenaren en raadsleden vaker contact hebben’

Gemeenteraadsleden reageren wisselend op de kritiek van ambtenaren. “Ze waren gewend ongestoord hun werk te doen. En toen stonden wij opeens aan hun bureau.” 

,,Ik heb ook geen hoge pet op van mijn mede-raadsleden. Het is allemaal korte-termijnwerk vanuit een korte-termijn geheugen”, zegt Theo Theijse, VVD-fractievoorzitter in Arnhem. Hij zou bestuurlijk Nederland drastisch willen veranderen. ,,Halveer het aantal raadsleden. Ben je meteen die eenmanspartijtjes kwijt. In Arnhem zitten twaalf partijen in de raad –de waanzin ten top. Bovendien kan de vergoeding dan omhoog, zodat raadsledenmeer tijd krijgen voor de politiek.”

Ook het niveau van wethouders is te laag, valt Theijse de ambtenaren bij. ,,Ze komen uit een heel andere omgeving en moeten dan ineens politiek, management en inhoud combineren. Logisch dat ambtenaren dan vinden dat de wethouder hen voor de voeten loopt.”

Theijsse: “Schaf wethouders af en laat hoge ambtenaren regeren. De hoofden van ambtelijke diensten voeren dan uit wat de raad wil. De raad kan hen wegsturen als ze niet functioneren.” Ronduit slecht noemt hij het dat openlijke kritiek van ambtenaren door raad en college zelden wordt geaccepteerd. ,,Deze enquête is ook al anoniem. Het is toch schandalig dat zij geen kritiek op hun baas mogen hebben?”

CDA’er Jan Serton, fractievoorzitter in Groningen (inmiddels burgemeester), is ambtenaar én raadslid. Als juridisch medewerker bij de gemeente Zuidhorn kent hij de ergernis over onmogelijke raadsvoorstellen. ,,Alsof ze het ei van Columbus hebben gevonden. Terwijl het juridisch helemaal niet kan.” Hij denkt dat het zou helpen als ambtenaren en raadsleden elkaar vaker ontmoeten.,,Ambtenaren bereiden heel gedegen een collegevoorstel voor. Dat de raad dat weer kan verwerpen, is voor hun vaak moeilijk te verteren.”

Dat raadsleden en ambtenaren juist inniger zouden moeten samenwerken, is een idee dat Joost Spithoven, PvdA-fractieleider in Culemborg, aanspreekt. “Ambtenaren hebben vaak een technocratische benadering, terwijl raadsleden merken dat politiek ook emotie is. Het zou mooi zijn als ambtenaren dichter bij de raad staan. Dan kan je gezamenlijk tot nieuwe inzichten komen. Nu staan ze nog te vaak in dienst van het college, is mijn bevinding.”

Volgens Ronald Sürensen, voorman van Leefbaar Rotterdam, heeft zijn partij veel weerstand bij de ambtenarij moeten overwinnen. “Ze waren gewend ongestoord hun werk te doen. En toen stonden wij opeens aan hun bureau.” Tegelijkertijd geeft Sürensen toe dat er onder raadsleden nog wel wat te verbeteren valt. “Wij zijn in Rotterdam de afgelopen periode zes raadsleden kwijtgeraakt. Dat heeft natuurlijk ook iets met kwaliteit te maken. Een van hen stelde vragen over waarom hij was aangehouden door de politie, terwijl hij over een plein fietste. Ik snap dat ambtenaren daar gek van worden.”

Laten we daarom veel met elkaar bellen, afspraken maken, openlijke argumenten uitwisselen en ook elkaar informeel treffen. Bijvoorbeeld bij een raadexcursie….of vergelijkbare momenten. Met weinig middelen is het ook goed om elkaar in andere setting te treffen. Schaarste maakt vindingrijk.

In een constructieve en open cultuur moet dat kunnen.  Daarom blijf ik zeggen tegen ambtenaren ‘hallo, collega’….! Ook als ze weten dat ik groot fan ben van Pieter Omtzigt. Ook omdat we samen Hoogeveen moeten ‘verbouwen…’!

EJK