Afgelopen dagen waren wij even in Osnabrück (D). Man, die ‘500 jaar reformatie’ wat leeft dat daar. De 95 stellingen vliegen je om de oren. In deze blog wil ik stil staan bij de Duitse aanpak en de actuele situatie in Nederland voor de (orthodoxe) kerken. Ik sluit niet af met 95, maar 10% daarvan: 9,5 stelling…

Het Duitse herdenken stond in het teken van ‘Ökumenisch weitergehen’ en toch ook de treurige constatering: ‘die trennung bleibt’ (artikelen uit ‘Kirchenbote, wochenzeitung fur das Bistum Osnabrück’ die ik eens doorgelezen heb).  De oecumenische doelstellingen van katholieke en de Evangelisch Lutherskerk zijn overigens volgens alle geïnterviewden in deze krant gerealiseerd. De kerken houden in het kader van de herdenking van de Reformatie gezamenlijke diensten. Franciscus is zelfs naar de Luthers kerkdienst bij de Lutherse Weltbund geweest, de bisschoppen van beide kerken gingen gezamenlijk op reis naar Israël en zo wat meer voorbeelden. Prachtig om te lezen hoe deze kerken die elkaar in de afgelopen 500 jaar te vuur en te zwaard hebben bestreden, nu in ‘zunehmende entchristlichten Gesellschaft’ een gezamenlijke missie hebben.  Sowieso zie je veel Christelijkheid in de samenleving, op straat, in jeugdzaken, door diaconiegebouwen of door vele (indrukwekkende) kerken. In de Katholieke kerk was een tentoonstelling over de historie van de reformatie zeer bijzonder, vooral als je de bijzondere perioden in Duitsland neemt. Men stond stil bij de tegenstanders in de kerken tijdens 1933-1945, de periode van ontstaan van de DDR of de demonstraties tegen neutronenbommen. In de Lutherse kerk was middels tafereeltjes met poppen het leven van Luther uitgebeeld. Kinderen kwamen hiernaar kijken als onderdeel van de geschiedenisles en hielden ook een speurtocht door de kerk.  De kerk, even statig als de Katholieke kerken, nu toch ook wat meer hedendaagse indruk maakt. Kerken die samenwerken en die met het gezicht naar de toekomst staan.

kerk tentoonstelling

Anita bekijkt het leven van Luther in poppetjes midden in de kerk

kerkdeurTentoonstelling en Katholieke Marienkirche 

Ik citeer uit die krant de pastoraalwerker Birgit Hosselmann ‘Hinter Gemeinsamkeiten verbrigt sich für mich die tiefgehende Sehnsucht nach Verbundenheit’.  Vanuit die oecumenische verbondenheid van de toekomst zo stelt de directeur van de Katholieke Universiteit van Munter staat ‘die existenzielle Suche nach Gott im Zentrum’ en dat is ‘gans im Sinne von Martin Luther’.

kerk met tekst in osnabruck

Bijzondere tekst op gebouw van de bisschop (zeker in een land met AfD in het parlement)

In verband met dat samenwerken moest ik denken aan de Synode van mijn kerk jongstleden 10 oktober in Nunspeet. Hoewel veel kerken (GKV, NGK, CGK) op lokaal niveau al volop samenwerken kwam deze commissie van wijze (veelal grijze) mannen niet verder op één enkele vraag: moeten de drie mini-universiteiten van deze kerken niet samengaan. Antwoord is nee.  De CGK kiest er niet voor om (op dit punt?) met deze andere kerken samen te werken. Naast een verhaal over de nadelen van verenigingsmodel (de synode eft dan niet meer direct invloed) kwam ook de aap uit de mouw. Wij citeren het persbericht van de synode:

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ook het vertrouwen in de twee overgebleven partners een rol speelt. Een van de voorwaarden die de christelijk-gereformeerde synode eerder stelde was een borging van de gereformeerde Schriftbeschouwing. In de preambule van het rapport worden daarover goede dingen gezegd. Maar bij een deel van onze kerken leeft grote verontrusting over de recente besluitvorming van de gereformeerd-vrijgemaakte synode over vrouw en ambt. De vraag komt dan op hoe de theologische (hermeneutische en exegetische) ondersteuning van Kamper theologen moet worden bezien in het licht van de preambule.’

In mijn eigen woorden gezegd: De GKV heeft recent gekozen voor vrouwen in het ambt en een deel van CGK-kerken ziet een rol van deze aard voor de vrouw niet zitten. Het persbericht roept veel vragen op. Waarom precies, hoe legt men de Bijbel op dit punt uit, welk deel van de kerken, welke kerken precies, hoe staan de theologen uit Kampen in deze discussie. Kortom de GTU komt er niet omdat de GKV-professoren misschien wel in 2017 leven?  Doen de hoogleraren van de TUA (universiteit van CGK) dat dan ook?  Naar mijn mening, als Christelijk politicus, doet een synode van de CGK dat zeker qua communicatie niet meer.  Allerlei zaken worden verslagen, er zijn zelfs filmpjes of live-streaming van deze bijeenkomsten, maar wanneer de kerkgangers het echt willen weten wat de afwegingen van de individuele synode-deelnemers waren, dan is sprake van ‘comité’.  Is dat nu besturen anno 2017? Een politicus en bestuurder moet transparant zijn in haar beleid.  Wie zijn eigenlijk de vertegenwoordigers van ons kerkgangers in zo’n Synode? Hoe democratisch (toch één van de deugden van de protestantse traditie) gehalte van dergelijke vergaderingen. Kunnen kerkleden iets zeggen over wie hen op zo’n ‘congres’ gaat vertegenwoordigen? Als we de foto’s van Nunspeet zien, dan kunnen we concluderen dat er (1) alleen maar mannen aanwezig waren (2) er slechts twee heren (waaronder professor) in een licht colbertje waren. De rest is met stropdas in pak geklede heren van middelbare leeftijd. Dus vrijwel allemaal grijsharig. O ja, er staat één man tussen in overhemd en een spijkerbroek. Aan de positie te zien is het niet de koster, maar toch echt een deelnemer aan de synode. Zorgelijk.

synode2

 ‘Veel pakken’ in een kerkzaal beslissen over wat passend is voor onze kerk

Daarom werd ik getroffen door een artikel wat Conny Luchtenburg-van Capellen. Ik ga het niet overnemen, maar raad jullie allemaal aan om het te lezen: https://cip.nl/64995-open-brief-aan-alle-reformatorische-kerken

Voor mijn eigen kerk heb ik daarom voor de huidige discussies een aantal stellingen opgeschreven. En dan geen 95, maar slechts 10% van het aantal  95 stellingen van Luther: 9,5.  De halve is een ‘handige afzwaaier’.

kerk 95 stellingen met poppjesLuther spijkert de stellingen aan de deur van de kerk…

Hier komen de stellingen:

  1. We moeten de Heer dag en nacht danken dat Hij ons genade geven wil;
  2. Het is een opdracht van Christus om als discipelen samen te werken tot eer van Hem;
  3. God eren en mensen naar God leiden mag op geen enkele wijze gehinderd worden jargon, rituelen of tradities van mensenhanden;
  4. Vrouwen zijn (ook als bestuurders of zo u wilt ambtsdragers) net zo waardevol in de ogen van Heer als mannen;
  5. Liefdevolle en trouwe relaties (welk geslacht u ook als voorkeur heeft) mogen niemand in de kerk achterstellen
  6. Iemand oproepen zich te onthouden van de liefde is niet wat Christus zou doen;
  7. De binnenkant van de gelovige is altijd belangrijker dan de buitenkant;
  8. Deelnemers aan een synode moeten eerst 4 weken maatschappijleer op een school voortgezet onderwijs hebben gegeven voordat ze aan een synode mogen deelnemen;
  9. Synodeleden zijn vertegenwoordigers van alle kerkgangers en dienen dan ook de opvattingen van hun kerkgangers in de volle breedte te vertegenwoordigen.

½   Laten we gezamenlijk kijken welke 86 andere stellingen nog nodig zijn…..

Nodig zijn om de kerk te laten overleven in deze tijden van ontchristening.  Waar we elkaar nog kunnen vinden moeten we dat doen. We zien het in de politiek (zelfs SGP is constructief partner van een kabinet met 2 christelijke partijen), we zien het in het onderwijs, in sport en verenigingen. Christenen sla de handen in een. Ga terug naar het Emden van 1571 waar Gravin Anna wel openstond voor andere protestantse richtingen. Dus als we de reformatie herdenken, laten we dan ook het Geneve van het Noorden, Emden niet vergeten. Anna die de humanist Johannes a Lasco benoemde, wilde daarmee de verschillende protestantse bewegingen samenbrengen en op laten gaan in hervorm katholicisme. Dat zij in 2030 gelijk zou krijgen, dat kon zij toen ook niet bevroeden. Jammerlijke is wel dat daarvoor de kerk eerste geminimaliseerd[1] moest zijn.

Volgend jaar in de herfstvakantie maar een kijken wat we in Emden kunnen leren. Hopelijk hebben we dan een synode met meer oecumene achter de rug….

Velen wachten dat niet af (in de kleine orthodoxe kerken). Zie artikel vandaag in ND: https://www.nd.nl/nieuws/geloof/waarom-vrijgemaakten-baptist-werden.2832398.lynkx

Maar wat blij mogen we zijn dat we nog een kerk hebben…zo sluit ik af met deze foto van bemoediging en een foto die oproept om niet zo moeilijk te doen en de Geest te vragen ons te leiden in vreugdevolle blijdschap dat de Heer ons zal sturen…

kerk in actie syrie

[1] Vrienden van ons verhuisden van de PKN uit Hoogeveen naar Amersfoort. Daar aangekomen bleek hun kerk zo klein dat zij 1 keer in de 14 dagen een protestantse en 1 keer een katholieke dienst hadden. Ze dichtbij is die ene Christelijke Oecumene.