Terug naar ‘samenstel’ 

In 2017 hebben we bij Afier een splitsing aangebracht tussen de 4 grootste ‘businessunits’. Wij noemen het teams. Zo kwam ik in team Auditors. Was er een team belastingadvies, team samenstel en team IT-audit. Dit werd aangevuld met specialistengroepen, zoals Team BI & Analitics, Team Hamelwerth, enz…. Maar nu in zomer 2025 stap ik geruisloos over naar team samenstel…. En wel voor samenstel 2.0….om dat toe te lichten een blogje over nut en noodzaak van onze werkgroep VSME bij de SRA.

Post-Omnibus herpakt het SRA zich

Op 26 februari werd duidelijk hoe de EU (bestuurders en politici) de door hen zelf zorgvuldig opgezette CSRD weer ontmantelden (zogenaamde Omnibus-maatregelen). Eerlijk is eerlijk, ook bij SRA was men zich wel bewust dat de CSRD als hoop ‘check the box’-werk op het MKB was overgekomen. Echter velen (wij wel) wisten bedrijven te overtuigen dat de soep lang niet zo heet was. Hoezo ruim 1.100 data-punten. Materialiteit dat is waar het om gaat. Immers met een goede DMA wisten we de 20-30 kernpunten d’r wel uit te vissen. Voeg daar de 100 algemeen punten aan toe en we liggen op koers met transparantie over transitie. Dat is immers HET doel. Naar een eerlijker (internationale) economie, met (uiteindelijk) geen fossiele brandstoffen, geen uitstoot CO2, geen schade aan biodiversiteit, geen of minder sociale schade voor medewerkers, medewerkers van ketenpartners of van ‘geraakte samenlevingen’.

Een toepasselijk tegeltje bij Afier is: If rewarded: what gets measured gets done. Uitspraak wat gemeten wordt gedaan komt van Peter Drucker, de bekende auteur en management consultant. Wij hebben dat beetje aangepast door toe te voegen: als er maar waardering voor is. Meestal financieel, maar dat hoeft niet perse…..

En onze concurrentiepositie? Het geweldige rapport Draghi? Ingegeven door Trump-angst?  Te weinig naar het Oosten gekeken? Verliezen we het sowieso als we de USA als referentie nemen?  Lees het volledige artikel van 1 oktober 2025 maar eens: https://fd.nl/economie/1572495/china-loopt-snel-uit-in-race-om-werelddominantie-in-duurzaamheid?itm_campaign=pw_trial&itm_medium=paywall&itm_source=articles

SRA-duurzaamheidsmanager Leonie Derksen opende de meeting van het nieuwe ESG-platform bij SRA met een verwijzing naar Jitske Kramer: Tricky Tijden, laat je niet gek maken. Een mooi bijzin. Want bij de SRA-koplopers op het vlak van CSRD is soms wel ‘het licht uitgedaan’. Heeft de businesscase de afdeling ESG-advies en/of audit niet gered en zijn de kartrekkers trokken. Teleurgesteld of realistisch. Beide komt voor en soms in één persoon. Maar sommigen hebben zich  niet gek laten maken, zien het lange termijnperspectief. Hebben het hoofddoel in het vizier gehouden. Om het motto van een niet nader te noemen politieke partij te citeren: voor een land wat we door willen geven. En dan daar ook echt iets aan willen doen! Gelukkig zijn er ook veel externe partijen (beleggers, investeerders, benchmarkers en milieudefensie) die ook die lange termijn trends goed weten te duiden. Ik schreef er al even over toen ik verslag deed van het ‘herpakken bij de NBA’. Zie: Volharding-1 – Kreuzeman

ESG-platform van SRA

Op donderdag 2 oktober was de aftrap van dit nieuwe platform. Praktisch, klantgericht en handen uit de mouwen dat was wat ik op de terugweg van een kandidaatlid hoorde die met ons mee lifte! En ja dat typeert het SRA en dus ook dit ESG-platform. Dit platform wordt aangejaagd door Marloes, Leonie en zeker ook Joke Rigters. Dé partner duurzaamheid bij Q-concepts (en daarvoor bij EY). Qconcepts benoemt Joke Rigter tot Partner Sustainability – Qconcepts.

In totaal waren 83 personen (accountants en adviseurs, soms puur ESG-adviseur) ingeschreven voor dit platform. En wat mij echt op viel, was dat toch veel andere gezichten dan de afgelopen jaren (bij het CSRD-traject) aanwezig waren. SRA kent AI overigens 3.600 accountants en 1.300 fiscalist. Deze laatsten waren helemaal niet aanwezig. Dus als we uitgaan van 83 op 3.600 dan kunnen we zeggen dat 2,3% van de leden zich (als we uitgaan van 20.000 professionals die bij SRA-kantoren werken is het zelfs 0,42%) nog met duurzaamheid bezig houdt. En in meer en (!) mindere mate een boterham mee verdienen. Door doorzetters. Zij die volharden!

Na algemene en motivational speeches gingen de SRA-leden aan de slag in vier werkgroepen:

1. Assurance ook wel controle genoemd;
2. Strategisch (met name adviesgericht)
3. Branchegericht werken (thema’s daarbij zijn voorlopig Transport en Bouwbedrijven)
4. Last but not Least Samenstellen (ook wel VSME) genoemd.

Verhoudingen vallen op

Van de 83 deelnemers waren er 55 aanwezig. Daarvan zaten er tegen onze verwachting in 11 bij onze VSME-werkgroep. Dus 20%. Het dubbele (20 personen) aantal was aanwezig bij de werkgroep assurance. De branchegerichte benadering kon ook op een gelijke opkomst als samenstellen rekenen. Strategie werd ook ongeveer gelijk bezocht. Voor mij zeer opvallend dat samenstel zo veel minder belangstelling had dan controle. We hadden vooraf 13 inschrijvingen en rekenden nog wel op man of 5-8 van de mensen die wel zouden komen, maar nog geen werkgroep hadden gekozen. T.a.v. financial audit (controle van de jaarrekening) liggen deze verhoudingen binnen SRA wel heel anders. Geschatte aantal controleplichtige bedrijven in Nederland is 20.000 (dus met groter dan 50 medewerkers). Om beeld van de totale samenstelmarkt te krijgen doe ik wat onderzoek bij KvK en daarna wat aannames:

• 435.000 BV’s
• 1.100 NV’s
• 174.875 vof’s
• 34.000 maatschappen
• 9.000 coöperaties
• 162.580 stichtingen

Eenmanszaken of verenigingen lastig te duiden of ze een jaarrekening maken of laten maken

De totale groep ondernemers die mogelijk een jaarrekening laten samenstellen komt op ongeveer z’n 795.000 rechtspersonen. Niet allemaal bedrijven die jaarrekening laten maken natuurlijk, maar we kunnen toch wel zeggen dat zeker zo’n 400.000 jaarrekeningen gemaakt moeten worden om financieel transparant te zijn. Dat is 20 keer zoveel als het aantal jaarrekeningen wat gecontroleerd moet worden. Kortom in aantallen is de potentiële markt veel groter. Zou de potentiële markt voor vrijwillige ESG-rapportages ook 20 keer groter zijn dan die voor (verplichte) CSRD-rapportages?

Echter na Omnibus gaan we niet meer uit van 250 medewerkers, maar 1.000 (naar verwachting). Dus 4 keer groter. En 250 was al 5 keer groter dan gold bij de genoemde 20.000. Kortom er zijn maar hand vol CSRD-controleplichtige bedrijven. Voor Omnibus ging men uit van 6.000 CSRD-rapportage-plichtingen. In Eu wordt na Omnibus gerekend met -80% dus blijven er zon 1.200 bedrijven over. Dus de VSME-markt in potentie versus de CSRD-markt is factor 1.200/400.000? Dus 333 keer groter….? Dat was bij het platform niet te zien….zijn de kleinere of middelgrote MKB-bedrijven niet geïnteresseerd in de VSME? Kennen ze de VSME niet? Zien ze de risico’s van op ESG-vlak niet in control zijn? Zijn de lange termijneffecten niet in beeld bij deze MKB-bedrijven? Voor ondernemers die de komende 10-20 jaar het bedrijf aan de volgende generatie willen overdragen is het zaak om juist wel alert te zijn op ESG-risico’s. Kunnen ze panden, wagenparken en machinepark wel verduurzamen? Wil de bank hen wel financieren? En straks is de overname bij een stilstaand bedrijf wel te financieren? Of zien banken dergelijke overnames helemaal niet meer zitten en worden (familie-) bedrijven daarmee in handen van concurrenten of investeringsfondsen geduwd?

Deelnemers VSME-werkgroep

De SRA-werkgroep (als onderdeel van ESG platform) staat onder leiding ESG-adviseur en Impact-controller (interim) Danniek Tuinstra Msc. Afgestudeerd van Stenden Hogeschool in ‘controlling’ en de RUG ‘sustainable entrepreneurship. Bijna dagelijks bezig met ESG-rapportages en alles wat daar voorafgaande voor geregeld moet worden. Aanwezig bij de kickoff op 2 oktober waren de volgende kantoren: Crop, Crowe, Vallei, Lansigt, van Braak, AccountAble, StolwijkKelderman, Borrie, natuurlijk Afier. De komende week komen er nog paar bij. Sommigen RA of AA met enige ESG-ervaring. Maar van de 11 deelnemers waren er ook 4 die van buiten het audit of accountantsberoep zijn gekomen.

Waarom VSME of hoe VSME

De deelnemers zaten niet heel lang met de vraag ‘waarom VSME’, we zitten meer met de vraag ‘Hoe VSME’. Hoe doen we verschillende stappen om tot een goede VSME-rapportage te komen. De VSME-werkgroep ziet de volgende problemen:

• Ondernemer weet niet wat zij/hij aan de VSME heeft en dus welk probleem met VSME-rapportages wordt opgelost en of kan worden volstaan met enige deeloplossingen;
• De gemotiveerde accountant/adviseur wil meer een rol pakken als (strategisch) adviseur maar komt aan met slechts een standaard VSME-vragenlijst…..;
• De afhoudende of wachtende accountant doet even niets en remt daarmee ook de ontwikkelingen op het vlak van ESG-advies, VSME-samenstel of CSRD-assurance in haar/zijn praktijk;

Dé doelstelling van de werkgroep is om te komen tot een gedragen SRA-VSME-aanpak, met specifieke SRA-VSME-rapportage, gepaste (samenstel-) verklaring en adviesproducten om de transitie op te pakken.

Als we kijken naar het hoe van de VSME-rapportage dan heeft de werkgroep aan de hand van diverse stellingen een beeld van de uitdagingen van VSME-rapportage gevormd. De stellingen die uitdagend waren zijn vetgedrukt. In de kolom daarnaast hebben we de hoofdlijn van de reacties opgenomen:

Hoe verder met de VSME?

Het SRA probeert eigenlijk altijd in gezamenlijkheid een probleem op de pakken. Soms wordt de staf van het bureau ingezet, soms worden mensen ingehuurd, maar vaak steken de leden gezamenlijk de handen uit de mouwen. Ook omdat zij en hun klanten vaak profiteren van de gezamenlijk uitgewerkte hulpmiddelen.

In de voorbereiding waren 14 aandachtsgebieden gedefinieerd. De werkgroep gaat met deze aandachtsgebieden aan de slag. De vetgedrukte gebieden kregen van de werkgroep op deze kickoff de meeste aandacht:

Kortom er is werk genoeg!