De maatschappelijke jaarrekening moet is titel van artikeltje in FD van vrijdag 30 oktober….er is een beweging gaande, waar sluit je aan vraag ik me af….

Al een jaar of 5 ben ik bezig wat ik als accountant toch moet met de opdracht ‘accountants will save the world’. De signalen worden steeds sterker, zelfs zo omvangrijk dat je door alle goedwillende initiatieven het bos niet meer ziet….

Winter laat in het FD optekenen dat de maatschappelijke jaarrekening moet. Dit na aanleiding van zijn speech bij de Sijthofprijs (is die er ook voor het MKB?). Dat vind ik ook. Afschaffen die vrijstelling voor het bestuursverslag. De oplossingen die Winter voorstelt zijn volgens mij snel in te voeren. Alleen dat al doen is voor veel bedrijven confronterend. Ook de goedwillenden organisaties.

We analyseren het artikel van Winter.

  1. Waar staat Jaap Winter?
  2. Welke bedrijven bedoelt Winter?
  3. Zou verplicht goed werken?
  4. Rijnlands model?
  5. Wat is Rijnlands doen?
  6. Impact meten moeten we nog leren?
  7. Wat is een voldoende kwalitatieve beschrijving
  8. Hoe doe je dat met ‘tegenstanders aan het woord’.

Jaap Winter

Als we op zoek gaan zien deze uitspraak. Een waarschuwing!

De levensloop van deze governance-specialist en geboren Groninger (lijkt me een grote pre) is te lezen op deze site: https://managementscope.nl/manager/jaap-winter. Als hoogleraar en commissaris (Randstad) combineert Winter wetenschap met in de klei staan.  Jaap Winter doet zeer interessante uitspraken. Hij roept al jaren op tot meer tegenmacht. Eerder schreef ik al over ‘de ongemakkelijke vraag’. Thuis en op kantoor lukt ons dat. Maar Winter wil dat incorporeren in de ondernemersvormen. Als oud-Univé ben ik nog steeds enthousiast over coöperaties, Winter volgens onderstaande artikel ook: https://managementscope.nl/magazine/artikel/1240-jaap-winter-bedrijfsvorm-van-de-toekomst.

Naast ‘ongemakkelijke vragen’ en ‘cooperatief denken’ is een derde uitspraak van Winter ook op een spoor wat me heeeel erg bevalt. Doet me denken aan het discussiestuk Betrokken Distantie van Luuk Idema en wijlen Prof. Alfons Dölle waar ik ook een klein steentje aan mocht bijdragen.

Uit Winter (2011) over modern toezicht:

De belangrijkste toezichttrend van dit moment is volgens Winter de engaging rol van de commissaris: meer toegevoegde waard bieden vanuit een sterkere binding met de organisatie. De nadruk van de code op monitoring heeft de afgelopen jaren geleid tot een proceduregericht toezicht: ‘Commissarissen houden zich vaak eerst en vooral bezig met de vraag: klopt alles en maken we geen fouten? Dat is ook logisch, want daar word je keihard op afgerekend. Maar daardoor loop je tegelijkertijd het risico dat je het bedrijf zelf uit het zicht verliest. De inhoud is een beetje in de verdrukking gekomen.’ Tijd dus voor groter engagement. Commissarissen beginnen die rol naar zich toe te trekken, aldus Winter. ‘Er ontstaat ruimte voor een grotere beschikbaarheid. Naast de zes tot zeven vergaderingen per jaar willen ze ook tussendoor betrokken zijn.’ Bij Randstad bijvoorbeeld informeert en consulteert het bestuur de commissarissen regelmatig informeel, tussen de vergaderingen door. Zo blijven de toezichthouders goed op de hoogte van het reilen en zeilen binnen het bedrijf, maar kunnen ze het bestuur ook actief van advies dienen. ‘Commissarissen praten steeds vaker zelf met mensen in het bedrijf. Randstad is daar volledig open in, al meld ik het wel altijd even bij het bestuur.’

https://managementscope.nl/magazine/artikel/614-jaap-winter-modern-toezicht

Kortom Jaap Winter is de juiste man voor de uitspraak ‘maatschappelijke rol moet in het jaarverslag’.  Ik ga even kort langs de uitspraken en de vragen / opdrachten die dat bij mij oproept…!

Welke bedrijven?

Hoe krijgen we de ook kleinere bedrijven in beweging. Is het nodig? SROI als criterium voor aanbesteding en dan is het ook voor kleinere MKB-bedrijven belangrijk? Hoe is het met de kloof tussen grootbedrijf (Shell, ABNAMRO, Alliander, DSM, ….) en de MKB-familiebedrijven? Hoewel niet zichtbaar zijn MKB-familiebedrijven gemiddeld genomen volgens erg op continuïteit gericht. Hoe werkt eigenaarschap door in de verduurzaming van een bedrijf. Wie heeft de aandelen en werkt dat door in SDG-ambities. Veel vragen…waar staat het MKB op de impact index?

Corporate Impact Index 2020

Netwerkbedrijf Alliander mag zich de meest maatschappelijke onderneming van Nederland noemen. Het is als gereguleerde onderneming prima op zijn plaats tussen de beursgenoteerde multinationals als DSM en Unilever, die zich ook inspannen om hun maatschappelijke impact te verbeteren. De top-20 van de lijst is een diverse groep bedrijven met een voortrekkersrol in Nederland. Zij illustreren de verschuiving die gaande is in het bedrijfsleven: van korte termijn focus op winstoptimalisatie naar een langetermijnvisie op maatschappelijke waarde-creatie en impact.

Verplicht werkt niet?

Verplicht wil zeggen: meer regelgeving. Meer codes, meer Tabaksblad. Daarmee raken we volgens 90.0000 MKB-bedrijven op een verkeerde manier. Accountants gaan dan weer ‘check-the-box’ aan het auditen…is dat wat we willen als samenleving. Op mijn eerste opleiding inzake verduurzaming in 2010 zat ik tussen de calculatie-mannen van bouwbedrijven die zich alleen maar afvroegen hoe ze met SROI nieuwe opdrachten gingen binnen halen….Maar de andere kant heb ik ook gezien. De congressen van Social Enterprise staan weer bol van de intrinsieke motivatie en zelfs idealisme. Mooi dat daar weer gezocht wordt naar verdienmodellen, zakelijkheid en het klassiek startersprobleem (hoe betaal ik op 20ste alle salarissen en heb ik nog geld genoeg voor LB en BTW) op de achtergrond sluimert.

Rijnlandse model

In de praktijk van ons bedrijf anno no weet ik hoe moeilijk dat is. We rommelen wat heen en weer tussen Angelsaksisch (er is toch wel dividend) en Rijnlands (meer mentoring voor jonge mensen, vaktechniek boven rendement of medewerkers-invloed…). Ze zullen veel bedrijven aan de slag zijn. Zou er geen Hollands bedrijfsmodel zijn? Best of both worlds?

Rijnlands doen

Hierbij moet ik toch vooral denken aan het gevaar van ‘green washing’. Duidelijke term die al gauw opkomt bij de kritische lezer. Ook als Shell de Sijthof prijs krijgt. Dat is toch ook uw eerste gedachte? Maar wellicht zit er een wereld achter de (social) media-aandacht….! Duidelijk een kans voor Auditors. Wellicht toch alle auditors op een cursus bij FTM (Follow the Money)….!? Auditors als wapen tegen green washing, auditors als bestrijders van Fake News ook op corporate-level…

Impact meten moeten we nog leren

Volgens mij klopt dit. Als we dit niet op ‘algemeen aanvaarde wijze’ gaan regelen dan komen we d’r nooit uit. We hebben een hanteerbare RJ (richtlijnen jaarverslaggeving) nodig. Met registratieve systemen en daarna een NVCOS. Kortom het verslaggeving, registratie en controlemodel moet helemaal aangepast worden. In Nederland zijn pioniers als Maas, de Waard, Kamps al jaren aan het sleuren. Laat Winter dit voor zitten, misschien kan Grapperhaus en Wiebes budget combineren met VNO-NCW en MKB-impulsen en maken we een groene RJ en graag ook een groene RJ-klein.

Zie verder mijn blogje n.a.v. interview met Jolijn Creutzberg. https://www.kreuzeman.nl/auditors4value-gaav/ 

Of het artikel vandaag in FD: https://fd.nl/futures/1362162/impact-gaat-ook-ook-over-winst

 Wat is een voldoende kwalitatieve beschrijving

Vond het een prima uitspraak. Als niet alles (snel) meetbaar te maken is, laten we dan het ‘gewoon opschrijven’. Wat dan voldoende is word lastiger, maar RJ400 en alle codes geven al veel mogelijkheden. Dus kwalitatief opschrijven moet kunnen. Waarom doet ons MKB-bedrijf dat dan nog niet…..

Hoe doe je dat met ‘tegenstanders aan het woord’.

Uitdagend. Ik weet dat CvB van Alfa-college in 2010 als Noordelijk ROC college bestuurder van andere ROC een (niet voor besproken) commentaar op hun strategisch beleidsplan lieten uitspreken. Voor hun hele MT en hun RvC. Ik mocht als vice (Dölle was in Den Haag) voorzitter zijn. Leuke avond. Afdronk, het strategisch beleidsplan kon overnieuw….zeer gedurfd en ik heb het nooit vaker gezien. Ik bedenk nu 5 collega’s uit het Noorden. Zou ik mijn strategie voor durven leggen of nog erger de wel/niet gerealiseerde doelen van het afgelopen jaar…..en dat ook te publiceren. Een zeer interessant experiment. A. moet je wel verantwoording durven afleggen B. kritiek durven verdragen en C. Durven publiceren. Aarzelend sta ik voor brug A….. we (Afier? Accountants? Bedrijven?) hebben en duwtje nodig….