CDA start met Appèl XL. Gisteren 9 november was de bijeenkomst van wat ooit een oud-regentenpartij was, maar inmiddels een Christelijke-Maatschappelijk beweging wil zijn. Niet markt, niet overheid, het is de samenleving! Op 22 november komt Heerma naar Hoogeveen en kunnen we hem zelf horen spreken en vragen stellen. 

Een CDA wat de woorden sociaal en ondernemerschap in één document tientallen keren laat terugkomen, een CDA wat zaken durft te benoemen en problemen niet uit de weg gaat. Een politiek die niet bang is en een partij waar Ruud Lubbers trots op kan zijn.  Prima speech van Heerma over deze zaken, maar ik miste wel iets. Eerst sta ik even stil bij zij-aan-zij en of dat bij Hoogeveen past…..

Stoere kerel die Pieter Heerma, hier naast S. Buma 

Hoogeveen en zij-aan-zij

Wat vinden we in Hoogeveen van zij-aan-zij werd mij gevraagd…! Nu gaan we niet het hele document doornemen, maar één ding die Heerma heeft aangegeven in de speech op Appèl XL klopt: dat andere Nederland is er al! Ook in Hoogeveen. Dat Nederland met de kracht van samen en samenleving.

Kracht van de samenleving
Centraal in zij aan zij staat het werken vanuit de derde kracht. Eigenlijk zou de kracht van de samenleving volgens zij aan zij de eerste kracht moeten zijn. Dus voor op de markt en voor op de overheid. In Hoogeveen zien we (CDA en vele anderen) de kracht van de samenleving als belangrijk middel om doelen te realiseren. Via landelijke bekende Smederijen is Hoogeveen daar vele decennia mee bezig. Maar er zijn in het Hoogeveen van nu veel meer voorbeelden:
• Zorgcoöperatie Hollandscheveld
• Belboom van Vrouwen van Nu
• Noaberhulp in Tiendeveen
• Steenbergerpark leeft in Hoogeveen-West
• Project ’t Zwarte Dijkje in Noordscheschut
• Broodfonds Hoogeveen door 40 ZZP-ers opgericht

Angstige overheid
Bezuinigen zonder visie is de afgelopen maanden in Hoogeveen ook een thema geweest. Overregulering is iets waar iedere gemeente mee te maken heeft. Om risico’s uit te bannen en om grip te houden op de samenleving worden protocollen, controles, compliance en sancties verheven tot hoogste doel. Met het amendement Thuiszorg heeft CDA Hoogeveen geprobeerd om daarin meer ruimte te creëren voor de vakvrouwen en – mannen, voor de veldwerkers en de mensen die daadwerkelijk hulp en zorg verlenen. Het amendement heeft tot de nodige toezeggingen van wethouder Slomp geleid dat de indieners daarin vertrouwen hebben uitgesproken. De rol van vakvrouwen en – mannen wordt daarmee groter. Daarmee heeft CDA Hoogeveen gehandeld in de geest van zij aan zij: minder overheid als dat kan.

Trots op de boeren
CDA probeert een afgewogen en genuanceerd oordeel te geven tussen natuur en boerenbedrijf. Uit zij aan zij maken we op dat CDA vooral worstelt met productiebedrijven en exportdoelen. Er blijkt weldegelijk trots op het (coöperatieve, duurzame of circulaire) boerenbedrijf. In Hoogeveen hebben we de motie ‘trots op de boeren’ aangenomen in de raad op initiatief van Bert Otten (i.s.m. Arend Steenbergen). Deze motie ziet ook op een verantwoord en dier- of natuurbewust boeren. Daarin staan we dus zij aan zij met het landelijk CDA.

Sociaal ondernemen.
CDA Hoogeveen vind de steun die Heerma uitspreek voor de wet op de sociaal onderneming prachtig. In zij aan zij wordt gepleit voor herstel van de sociale werkvoorziening, maar de nieuwe samenleving die er volgens Heerma al is, heeft ook haar eigen initiatieven die de maatschappelijke doelen als integratie, participatie of diversiteit na streven. Deze vaak als ‘sociale ondernemingen’ bestempelde bedrijven worden hooglijk gewaardeerd en steeds succesvoller.

CDA Hoogeveen heeft daar zelf ook al blijk van gegeven. Als je in google sociaal ondernemen en CDA intypt dan staat het betoog van CDA Hoogeveen bij de top 5 van items. We hebben daarmee het ‘andere Nederland wat er al is’ van Pieter Heerma voor ogen gehad. Lees verder op: https://www.cda.nl/drenthe/hoogeveen/actueel/nieuws/cda-brede-visie-op-alescon-zuid/

Verbinding
Initiatiefrijke partij, maar kozen de afgelopen beschouwingen en begroting ook om juist te kijken waar kunnen wij moties van GB, GL, SP, VVD en PvdA ondersteunen. We hebben dit keer geprobeerd het goed bij de andere partijen te vinden. En we hebben veel moties van anderen ondersteunt. Natuurlijk stonden we bij ons amendement rondom OZB in de toekomst alleen en bij ons amendement rondom thuiszorg enigszins tegen over de coalitiepartners. Maar er was verbinding.

Amendement ‘OZB bevroren’ is door ons ook sterk ingebracht als item in het kader van woonlasten. De portefeuille van de inwoners van Hoogeveen wordt door Rijksbeleid al flink geraakt, CDA Hoogeveen vond dat lokaal zeer voorzichtig mee omgegaan moest worden. Maar het amendement was ook bedoeld om als signaal tegen de uitdijende gemeentelijke overheid. Via de gezamenlijke motie ‘onderzoek SWO’ (initiatief van GB) is daarmee overigens ook invulling aan deze gedachte gegeven. En deze is volop gesteund. Het kritisch zijn op de rol van de overheid past in de huidige en vroegere traditie van het CDA.

Om de kracht van de samenleving te bevorderen en sociaal beleid van de overheid aan te laten vullen door sociaal-maatschappelijke initiatieven heeft CDA voorgesteld om te onderzoeken of wij initiatieven uit de samenleving, naast onze smederijen, ook gesteund zou kunnen worden door het oprichten van een Sociaal Investeringsfonds. Een dergelijk SIF sluit prima aan bij zij aan zij, waarbij de samenleving zelf actie mag of zelfs moet ondernemen. Om daarbij als overheid tot steun te zijn heeft CDA Hoogeveen een SIF in gedachten. Dit wordt momenteel het CDA Hoogeveen zelf uitgewerkt.

Sociaal-humanistische beweging
Het hele document Zij aan Zij ademt een soort van sociaal-humanisme. De kracht van de samenleving is groot. En ja, barmhartigheid staat niet ver van socialisme en naastenliefde niet ver van humanisme. Maar er is bij een Christelijke partij toch nog wel een verschil? God wordt één keer benoemd in het kader van de christelijke traditie. De christelijke traditie wordt overigens maar liefst 7 maal benoemd. Natuurlijk hoeven we niet terug naar de oprichting van de ARP, waarbij er overigens wel een heel duidelijke link gelegd werd tussen God, de overheid en het handelen wat de Bijbel als richtsnoer heeft. Maar het steeds spreken over de christelijke traditie geeft een beeld dat de oude beginselen van het CDA vervangen zijn. Op pagina 19 worden nog wel de 4 grondbeginselen van het CDA opgenomen, maar daarbij wordt geen aansluiting gezocht bij de Bijbel. Dat doet denken aan de periode dat Willem Aantjes als mede-oprichter van het CDA in conflict kwam met Frans Andriessen. Dit als KVP-voorzitter het te ver vond gaat dat CDA-leden zich persoonlijk door het evangelie moesten laten inspireren. In zij aan zij is duidelijk sprake van ruimte voor alle religies binnen het CDA. Ook in de speech van Pieter Heerma komt geen verwijzen naar God noch Zijn Woord voor. Dat is toch heel anders dan rond de oprichting van het CDA. Waarbij Willem Aantjes, op 23 augustus 1975 gepassioneerd sprak over de werken vna barmhartigheid uit Matteus 25 en deze verbond met het politieke werk van het nog op te richten CDA. Ondanks deze ‘bergrede’ stemde Aantjes ook voor de formulering dat niet deze grondslag, maar het programma van het CDA doorslaggevend voor het CDA zou moeten zijn. We zien dus een voortdurende worsteling van het CDA met het belijden van de afhankelijkheid van de Schepper en de bevrijdende genade van Christus. Dat is jammer, we snappen dat niet iedereen mee naar de kerk van Maarten ’t Hart wil gaan, maar times they are changing. Ook in de kerken. Kijk eens op Opwekking, bij Mozaiek, bij City Life Church, bij 4de musketiers, bij de Noormannen, de Basis, de Verrijzeniskerk, er zijn zo velen die door de Geest geinspireerd zijn en die willen aanpakken. Ook die passen bij het CDA. Het CDA dat haar Christelijke traditie levendig houd. Een traditie die ontstond door o.a. de ARP. Zullen we deze grondslagen nog eens naast het CDA van nu leggen? Overigens zonder ook maar iets op te willen leggen, slechts om de motivatie voor (mijn) handelen te beargumenteren.

Grondslagen ARP

  1. De ARP baseerde zich op Bijbelse normen volgens de protestantse leer. Volgens de antirevolutionaire opvattingen ging het overheidsgezag uit van God en niet van de mensen. Gods Woord moest richtsnoer zijn voor het overheidshandelen.
  2. De partij was voorstander van een door het Huis van Oranje geregeerd Nederland met een sterk gezag en een overheid die toeziet op handhaving van goede zeden en openbare orde. De ARP was steeds voorstander van een krachtige defensie.
  3. Op economisch gebied was de ARP lange tijd voor een terughoudende rol van de overheid. Vooral na 1960 veranderde dit echter geleidelijk. De partij ging zich toen meer richten op het door de overheid bevorderen van sociale gerechtigheid, zowel nationaal als internationaal.
  4. Tot 1917 was hoofdthema voor de ARP de financiële gelijkstelling van bijzonder en openbaar onderwijs. Hierbij werd samengewerkt met RKSP en CHU, waarmee zij samen de zgn. ‘coalitie’ vormde.
  5. Kuyper meende dat er een duidelijke politieke scheidslijn lag tussen partijen die zich op een christelijke beginsel baseerden en partijen die dat niet deden (de zogenaamde antithese). Een ander beginsel was de leer van soevereiniteit in eigen kring. Dat betekende dat het overheidsingrijpen beperkt diende te zijn en dat organisaties (scholen, gemeenten, verenigingen) een grote autonomie dienden te hebben.

Vergelijking:
Ad 1. Dit zien we niet terug in het huidige document.
Ad 2. Gezag, handhaving van goede zeden en openbare orde zien we wel terug. Een verwijzing naar waarden en ook het hoofdstuk over een veilig huis in woelige tijden wijst op orde en gezag.
Ad 3. Meer samenleving, minder overheid is duidelijk in het document aanwezig. Ook e verandering van 1960 rondom het bevorderen van het sociale karakter zien we volop terug in zij aan zij.
Ad 4. We zien dat duidelijk gepleit wordt voor ruimte voor Christelijk onderwijs.
Ad 5. (a) de zogenaamde anithese is blijkbaar niet meer van deze tijd. Dit punt kunnen we dus niet goed terugvinden in zij aan zij. (b) De soevereiniteit in eigen kring zien we in iets andere gedaante wel terugkomen. Natuurlijk bij ad 4 al genoemde onderwijs. Waarbij ook weer nuancering wordt opgenomen zodat bij onderwijs wat andere grondwaarden schend ingegrepen kan worden. Maar we zien het ook bij de insteek voor maatschappelijk middenveld. Of deze echt soeverein zijn wordt niet expliciet gemaakt, maar er wordt wel herhaaldelijk gepleit voor ruimte voor eigenstandig handelen van maatschappelijke instellingen die vanuit de samenleving ontstaan. In de speech van Heerma komt een sociaal ondernemer aan bod en een maatschappelijk initiatief in de vorm van een zorgcoöperatie.
Kortom zij-aan-zij is een mooi stuk, maar een korte motivatie volgend uit de Christelijke traditie zou niet misstaan. Gelukkig is het een discussiestuk en kunnen we dit nog toevoegen. Christelijk komt altijd nog als eerste in de naam van deze Christelijke-Maatschappelijke beweging. De Geest van Christus geeft nog veel meer inspiratie en kracht. Een Appel XL? Maak er maar XXL van!