Crisis van Ruud of ook van Hoogeveen? Blog over dat een andere economie mogelijk is. Trendwatcher en waarschuwend filosoof Ruud Veltenaar was bij de Hoogeveens ondernemers. Heeft dit hen geraakt? Mij wel. 

Ruud Veltenaar was op uitnodiging van Ondernemend Hoogeveen in de Tamboer. Ik was al onder de indruk van zijn betogen, maar heb alles op alles gezet om Ruud te mogen horen en kon nog kwartier met hem napraten….

Ruud Veltenaar, kritiek en boodschapper

Ruud Veltenaar is een begenadigd spreker. Ziet in de lijn van Herman Pleij, Erik Scheerder, Adjied Bakas. Op Adjied na allemaal hoogleraren die natuurlijk prachtig bijverdienen in het schabelcircuit. Pleij heb ik bij Afier een keer gehad. Van Nederland in de middeleeuwen naar Afier Accountants en weer terug. Prachtig. Kost paar ruggen, maar dan wordt je ook leuk toegesproken. Erik Scheerder was ’s middags ook in de Tamboer voor de ‘publieke ondernemers’. Graag noem ik de ambtenaren of ‘civil servants’ ‘publieke ondernemers’.  In tijden van nood moet je creatief en ondernemend worden. Met minder middelen meer doen, iedere ondernemer weet waar je het over hebt. Ambtenaren moeten daar aan wennen, maar met intelligentie van Erik Scheerder moet dat goed komen.

De ondernemers hadden Ruud Veltenaar, filosoof, trendwatcher en impact investerdeer. Hoogleraar aan Nijenrode. Ondanks dat de Quote hem recent behoorlijk kapot schreef, vind ik het zeker een inspirerend spreker. En na jaren Abjied Bakas vind ik Ruud een leuke aanvulling. Minder snel, maar wel in dezelfde stijl. Ik ben het dan ook niet helemaal oneens met Quote:

“Een praatje van een trendwatcher gaat vrijwel altijd volgens hetzelfde stramien. Het publiek wordt onder vuur genomen met nieuwe trends, disrupties, buzzwoorden en grote maatschappelijke vernieuwingen, waarna de trendwatcher bevlogen en met ogen dicht zal preken over hoe dit alles toch ook vooral kansen biedt voor uw vakgebied. Aan het einde bestaat dikwijls de mogelijkheid tot het kopen van een boekje. Het praatje vrijwel altijd hetzelfde, met een klein customized zinnetje of grapje, als een jukebox met 9 standaardplaten en 1 plaatje dat speciaal voor de gelegenheid wordt opgezet. En dat voor een tarief van rond de 5000 euro per spreekbeurt”.

Is het daarom zinloos om Ruud aan te horen. Verre van dat! Zijn verhaal is confronterend en als ik alles van Qoute even naar de achtergrond verplaats (ik ben zelf ook niet altijd brandschoon als het om verduurzaming gaat) dan gaat zijn verhaal er in als een reformatorisch preek over het eindoordeel bij de mannen in zwarte pakken. Is het daarom minder waar….zou Ruud het uit zijn duim zuigen….verre van dat!

Lees eens wat KNMI en hoogleraar Jan Rotmans schrijven:

 

 

Let wel dat zijn 2 schokkende artikelen van de afgelopen 2 dagen! In het huidige tempo gaan de kinderen die nu geboren worden en hun kinderen wonen in een Nederland wat grotendeels onder water staat….Deed me even aan deze film denken:

Confronterend was het zeker, zaal werd steeds stiller

Als (oprechte) CDA-er werd ik wel geraakt door Ruud zijn uitspraak ‘wij zijn toch wel een soort op deze planeet die heel erg weinig van onze kinderen, kleinkinderen en hun kinderen houden’…. Ruud haalde er alles bij. Alles wat mij als ‘impact accountant’ en oud-student van Dick de Waard/Nancy Kamp al jaren bezig houdt…..where to begin…

Ruud ‘preekt’ dat de corona-crisis nog maar de generale repetitie is voor de crisis die ons te wachten staat. We hebben ecologisch en sociaal de aarde in 100 jaar naar de afgrond gebracht en als we niets doen neemt de natuur het over. Dan zorgt droogte en andere klimaat rampen voor miljarden klimaatvluchtelingen die de ook onze wereld (en economie) op de kop gaan zetten. Na ons zullen zeker 7 generaties in permanente crisis moeten leven. We werken niet binnen de grenzen van onze planeet. We maken met 1 miljard mensen zoveel op dat de overige 6 miljard niet kan rond komen. Toegang tot werk, vermogen of technologie, dat kan deze 6 miljard vergeten. De ecologische crisis gaat hand in hand met een economische crisis. Economische groei boven alles tellen is de bron van deze ellende. Dat gaat volgens Ruud ook zo ver dat bedrijven die werken met HRM, duurzame inzetbaarheid, KPI’s en spreadsheets vergeten waar het werkelijk om gaat. Inzetbaarheid maakt van de mens een FTE. Maakt dat we gaan leven volgens de verwachtingen van groei en dat zijn bijna altijd de verwachtingen van anderen. We werken niet vanuit ons eigen potentieel. We denken niet ‘hoe kunnen we dienstbaar zij aan de mensheid’. Carrière, auto, huis, hypotheek, groei, groei. Kunnen we niet gelukkig zijn met wat we hebben? Altijd meer? Plannen we wel vanuit ons eigen potentieel? Ruud roept op om:

  1. Maximaal bij te dragen aan het van waarde zijn voor anderen;
  2. Je passie te volgen
  3. Verbinden met mensen

Dat voorkomt kinderen die ‘cito-gek’ worden, dat zelfmoord no 1 doodoorzaak onder jongeren is en dat 1/3 van de Nederlanders een burn out krijgt.  We moeten ons, ook in Hoogeveen, voorbereiden op de exit uit de crisis. De ecologische crisis, de sociaaleconomische crisis en zelfs een spirituele crisis. Eerst leven we buiten de grenzen van onze aard….daardoor komt een crisis omdat de werkende klasse (2 inkomens, hypotheek, harde werkers in normale banen) door de hoeven zakt en vervolgens raken we gefrustreerd omdat we geconfronteerd worden met het onvermogen om ons te verbinden met ons potentieel.

Ruud zit deze druk van onderaf vergezeld gaan met druk van bovenaf (bron podcast 7 Chaos in de orde):

  1. Mensen worden zich meer en meer bewust van de rol van bijvoorbeeld een tata-steel. Een bedrijf dat moet blijven bestaan terwijl jaarlijks 26 mensen sterven door de gevolgen van deze onderneming;
  2. Groeiend verlangen naar een betere wereld, jongeren, studenten zien daar erg naar uit. Doing good is een levensmotto voor velen. De weg volgen in het verlengde van de bedoeling noemt Ruud dit;
  3. Steeds grote collectief gaat gezamenlijk aan de slag met veranderingen. Wereldwijd zijn dat zeker al 700-800 miljoen mensen die daarop gericht zijn.
  4. Bij velen manifesteert zich dat verlangen zodanig dat men stopt met praten, maar het gewoon gaat doen. De beweging naar andere economie is daarmee al onderweg!

We kunnen dus veel leren van Ruud Veltenaar:

Lessen voor ons / om onze kinderen te helpen

  1. Samen grijpen we de macht

We staan aan de vooravond van een radicale verandering. Volgens Veltenaar zijn hier twee redenen voor. Ten eerste komt dat door de exponentiële groei van technologie. Deze supersnelle groei leidt tot sociale innovaties, die vervolgens leiden tot de democratisering van producten, diensten en bezit. Zo wordt de samenleving een derde macht naast de overheid en de vrije markt.

De tijd dat alleen grote bedrijven de dienst uitmaken is voorbij. Een mooi voorbeeld is de veranderende rol van energiebedrijven. Stroom en gas kocht je voorheen bij de grijze energiereuzen, maar nu maken wij zelf stroom met zonnepanelen. Duizenden mensen doen dat nú al en dat worden er steeds meer.

  1. Klimaatverandering leidt nog deze eeuw tot een crisis

Een andere drijfveer voor radicale verandering is crisis. Veltenaar verwijst naar de beroemde woorden van Churchill ‘Never waste a good crisis’. Crisis is nooit leuk, maar volgens Veltenaar zorgt het voor de opschudding die nodig is om te komen tot oplossingen voor problemen. Zonder crisis kunnen we als maatschappij niet of nauwelijks veranderen, zegt hij.

En zo’n crisis is dichterbij dan je denkt. We hebben het dan over klimaatverandering. Niet zo maar een crisis, maar levensbedreigend. Klimaatverandering gaat volgens Veltenaar exponentieel snel. Nu lijkt er misschien weinig aan de hand. Maar de gemiddelde temperatuur in West-Europa is de afgelopen decennia ruim 2 graden gestegen. Daardoor krijg je niet alleen meer droogte, maar ook een versnelling van de weercycli, en dus meer onweer, meer blikseminslagen, meer bosbranden.

En die verandering gaat dus steeds sneller. Met als ultieme crisis dat de klimaatverandering onbeheersbaar wordt. In sommige delen op aarde is het al bijna zover. Denk aan de snel oprukkende Gobi-woestijn in Noord-China. De verwoestijning van het gebied dwong al tientallen miljoenen mensen om te verhuizen. En de woestijn terugveroveren is bijna onmogelijk.

  1. We moeten werken aan een andere economie

Veltenaar noemt zonne-energie als een voorbeeld. De hoeveelheid zonlicht die de aarde bereikt, is 9.000 keer groter dan de energiebehoefte van alle 7 miljard aardbewoners samen. Er is dus genoeg zon voor iedereen. En als we samen in beweging komen, dan kunnen we straks allemaal zelf energie opwekken. Volgens Veltenaar niet alleen met zonnepanelen op ons dak, maar ook met zonnecellen in kleding, op auto’s, snelwegen en andere gebouwen. En die ontwikkeling gaat wederom exponentieel.

Het mooie is dat zonne-energie van iedereen is. Simpelweg omdat jij het zelf kan opwekken. Of zoals Veltenaar het zegt: ‘Het is de democratisering van de energiemarkt”. En dus zijn we niet meer afhankelijk van de grillen van grijze energiebedrijven of rijke oliesjeiks. Dat toekomstbeeld zien wij wel zitten. Door nu al zelf stroom te maken, versnel je dus de overstap van fossiele brandstoffen naar duurzame energie.

  1. Voeg waarde toe aan de wereld

Bedrijven die alleen maar nadenken over winst, gaan het volgens Veltenaar niet redden. Nu denken veel bedrijven nog volgens dit oude motto: ‘Business using people and technology to make more money’. Ook hippe techbedrijven in Silicon Valley zoals Facebook denken zo.

De bedrijven (en mensen) van de toekomst denken juist omgekeerd: ‘People using business and technology as a force for good’. Oftewel meer focus op het creëren van waarde, in plaats van op het verplaatsen of vernietigen van waarde.

Er zijn inmiddels bedrijven die graag waarde toevoegen. Samen met klanten proberen ze de aarde schoner door te geven aan volgende generaties. Hoe? Door nieuwe economische concepten. Geen zonnepanelen kopen bijvoorbeeld, maar door  zonnepanelen te huren. Zo kun je ook zonder investering toch zonnepanelen op je dak krijgen.

  1. Alle kleine beetjes helpen

Wat we vooral leerden van Ruud, is dat jij zelf bepaalt hoe je reageert op verandering. Als jij een stap zet, dan heeft dat invloed op jouw omgeving. Alle kleine beetjes helpen, want samen maken deze stapjes een groot verschil. Ook in Hoogeveen. Voorbeelden zijn er in Hoogeveen ook. Bedrijven die het anders doen. Vepa Meubels, Greenwaste, Donkergroen, Scauting, Green Planet en nog veel meer. Niet dat ze geen winst willen maken, maar ze hebben ook een ander of zelfs groter doel.

Een kleine stap zetten?  Vervang alle lampen door moderne ultrazuinige LED-lampen in woningen. Ouderwetse gloeilampen hebben gemiddeld 1.000 branduren, maar LED-lampen kunnen wel 50.000 uur mee gaan. Daarnaast zijn ze ook nog eens 6 keer efficiënter!

Ruud stond uitgebreid stil bij ‘earth overshoot day’, bij ‘B-corp’ of ‘footprintcalculator.com’. Wees bewust van wat er gebeurd. Het is de verandering van een tijdperk. Meer dan tijdperk met veranderingen. Het is groter en heviger. De zaal werd stiller en stiller, waren de Hoogeveense ondernemers daarvoor naar een leuk uitje gekomen. De handen gingen steeds minder de lucht in als Ruud vroeg, kent u dit, bent u daarvan op de hoogte….zorgelijk werd het….het was zelf erg armoedig hoeveel ondernemers de SDG’s kenden…..Ruud gaf er nog maar even college over….

Dat werd nog erger toen enkele Hoogeveense bedrijven hun sessies na de pauze gingen aankondigen. Een lokaal accountantskantoor had haar fiscalist gestuurd. ‘Zoals u weet gaat het ons er om dat u vooral niet te veel belasting betaald’ begon deze belastingjurist….Ruud keek ook even naar het plafond. Eddy Seinen had het nog gezegd en Ruud aangevuld: ‘We kunnen heel veel problemen oplossen als de 4 grootste bedrijven van Nederland gewoon belasting betalen’. Ruud bleek groot tegenstander van verliescompensatie van dochterbedrijven uit andere landen…! Duidelijke taal van deze filosoof. De Hoogeveense ondernemers hadden, ook door deze tegenstelling, veel om over na te denken.

Was het toch prettig om daarna wat ontspannen sessies rondom binnenstad, pensioen, testament, HRM en zo bij te wonen….voorzitter Jan Stam vertelde over de leuke plannen van de Binnenstad.

Economy for the common good

Op mijn vraag ‘waarom hij alleen sprak over B-corp en niet over ECG (economy for the common good of gemeidewohl ökonomie)’antwoorde Ruud dat hij ECG ook zag zitten, vooral omdat het echt verandering van de economie van onderop als doel heeft gesteld. ECG werd dus aangeprezen!

Voor meer informatie: Economy for the common good – An economic model for the future (ecogood.org). Of bel mij ik heb dit voorjaar hun opleiding doorlopen en kan je verder helpen. Een andere economie is mogelijk!

Christian Felber kan het echt, zo op zijn kop staan. Hij drukt daarmee zijn wens uit om de economie op z’n kop te zetten. Naast economisch kapitaal, ook sociaal, persoonlijk of natuurlijk kapitaal.

Drie grote sprekers uit het circuit aan één tafel. Twee daarvan waren op één dag in Hoogeveen…toeval?

Leuk dat er ondernemers waren bij deze sessie die echt geraakt waren: Kijk maar eens naar deze ondernemer: Over ons – Met Groene Ogen

Blij dat er politieke partijen, zeker lokaal, die willen werken aan een nieuwe, eerlijke economie. Ik weet dat dit voor CDA Hoogeveen een speerpunt is! Moedig voorwaarts!