Tragische held, is een blog over Pieter Omtzigt. Daarmee geef ik ruimte voor mijn gevoelens rondom de ‘kwestie Omtzigt’. Gisteren na 15.00 uur bekroop mij toch het gevoel wat je hebt als je terugkomt van een begrafenis. Dat machteloze en verdrietige gevoel overviel mij ook bij het lezen van de opzeggingsbrief van Pieter Omtzigt. Voor mij is Pieter Omtzigt een belangrijk onderdeel van het CDA. Zijn vertrek lijkt definitief, maar voor mij had het niet zo ver moeten komen. Ik hoop dat de veroorzakers ook hun biezen pakken en dat CDA een frisse start kan maken.
Pieter Omtzigt, een tragische held
Het CDA is zoveel meer dan een partijbestuur, een voormalig voorzitter, een lijsstrekker, de CDA-leden van het BPO, Hugo of Wopke, het partijbureau en het campagneteam. Daarom is het zo jammer dat Pieter de strijd hebt moeten opgeven. Ik hoop dat het voor hem een opluchting is en dat hij verder kan met het op een rij zetten van zijn leven. Zag dat op zijn linkedin (jammer dat mijn contactverzoek al 6 jaar pending is) het profiel al is aangepast en dat hij vanaf 12 juni 2021 zichzelf als independ member of parliament heeft omschreven. Een verlies voor het CDA en een verlies voor Nederland. Ik denk namelijk dat hij via zijn / onze partij, die dus zo veel meer is als bovengenoemden, meer had kunnen bereiken. Hij zal zich nu op dossiers moeten gaan focussen en in de CDA-kamerfractie zouden de leden met zijn inzicht en ervaring zo veel meer voor Nederland kunnen doen. Hier aan mijn werkkamerraam (aan de binnen-ringweg van Hoogeveen) zit al vanaf begin maart 2021 de poster ‘Nieuw Sociaal Contract’. Donderdag bij het verschijnen van de Spies-brief had ik de neiging om deze weg te halen, maar ik realiseer me, ook door het standpunt van Ayfer Koç, dat we als CDA door moeten met wat hij in zijn boek, maar ook in de Spies-brief heeft geschreven.
De Spies-brief roept bij mij verschillende reacties op. Het is jammer dat het CDA hem als lid verloren heeft, maar dat hoeft niet te betekenen dat we niet door kunnen gaan met het realiseren van zijn goede ideeën. Teleurgesteld ben ik wel, de CDA-er Pieter Omtzigt waarop ik meerdere keren stemde, is er niet meer. Mijn stem verhuist automatisch mee naar een onafhankelijk kamerlid en daarin heb ik geen keuze gehad, als actief CDA-lid en aanhanger van open en scherpe cultuur vind ik dat teleurstellend.
Ik sluit me aan bij Frans Weisglas, de grote middenpartijen zoals CDA, maar zeker ook VVD of PvdA hebben een moeilijke opdracht. Voor CDA wordt dat bemoeilijkt door het vertrek van Pieter Omtzigt. We gaan wat mij betreft niet bij de pakken neerzitten. Dit zei VVD-ers Weisglas:
Persoonlijk
Als eerste wil ik Pieter veel sterkte wensen om er weer bovenop te komen. Nu hij geen stress meer heeft van niet luisterende partijgenoten of partijgenoten die schandelijk aan zijn stoelpoten zagen zou dat wellicht kunnen gaan lukken. Ook maak ik me zorgen. Als ik zie wat de reacties zijn, dan denk ik direct dat zijn niet de reacties die bij Pieter Omtzigt passen. Als onafhankelijk kamerlid ligt volgens mij de kans op uitgeput raken nog veel meer op de loer. Misschien kan hij toch met die fractie, die dan misschien niet de zwaargewichten zijn die hij gewenst had, samenwerken. Lijkt me gezond. Als GroenLinks en PvdA taken kunnen verdelen in de TK dan kunnen CDA en de lijst Omtzigt dat ook. Tenslotte ben ik bezorgd dat de persoon Omtzigt te lijden krijgt van het merk Omtzigt. Een onafhankelijke positie zorgt er voor dat hij nog meer in beeld komt en nog meer gevraagd gaat worden. Nog meer om 2300 uur bij Op1 zit of de zondag aan WNL moet besteden. Dat de kans aanwezig is dat hij een speelbal wordt van zo veel opportunistische personen. Ik heb ook de uitnodigingen van Femke-Merel van Kooten of Henk Otten gezien. Ik heb 2 keer het interview van 20 december bij RTV Oost gekeken, maar ik spreek de hoop uit dat zij beiden volgend jaar anders op de bank komen te zitten.
Compliment
Vervolgens wil ik Pieter Omtzigt een compliment maken. Ik heb de Spies-brief gelezen en op mijn manier geanalyseerd. Daarover later meer, maar ik lees ook wat hij te verdragen heeft gehad. Achteraf heeft hij een moeilijke beslissing genomen om voor het lijsttrekkerschap te gaan. Dat verraste mij ook. In de (pseudo-) strijd Hoekstra versus de Jonge had ik al openlijk voor de Jonge gekozen en kreeg ook berichten van TeamHugo. Toen hij op een laat moment instapte vond ik niet dat ik kon switchen en heb ik op Hugo gestemd. Overigens in ronde 1 op Mona, maar dat kwam omdat ik niet zat op te letten op de verkeerde button (site was iets onlogisch) drukte. Gelukkig kreeg ik in ronde 2 de kans omdat te herstellen….
Hij verdient een compliment over hoe hij er stond bij de uitslag van het lijsstrekkersverhaal. Toen hij dat ‘running mate’ verhaal te slikken kreeg. Alles ook zo kort na bekendmaking en, wat we nu weten, voor hem met zo veel vragen en klachten. Dapper dat hij daarin het CDA-belang liet voorgaan en netjes bleef. Zoals ook bij CDA en bij hem past.
Een tweede nog groter compliment verdient zijn optreden rondom de benoeming van Hoekstra, de kwestie van het overleg in Bussum en de al gearriveerde cameraploegen. Wat een correcte houding van hem terwijl hij figureerde in het toneelstuk van de verloren zoon uit Bussum. Zeer correct en verdient een groot compliment dat hij toen al niet boos de handdoek in de ring gooide.
Wat in dit kader wel vragen bij oproept is de kwestie ‘opvolging Hugo’. Waarom heeft hij dat niet schriftelijk vast laten leggen, of in bestuursvergadering laten notuleren of op z’n minst door meer personen laten benoemen. Een persoonlijke afspraak met Ploum in een 2-gesprek is kwetsbaar voor verkeerde uitleg. Zeker als Ploum eens zou verdwijnen van het podium…..
Lekken heeft een doel
Een ervaren politicus constateerde ooit ‘lekken heeft een doel’. Helaas dus ook slechte doelen. Pieter als evenzeer ervaren politicus, in de situatie waarin hij verkeert, weet dat er altijd kans op lekkage bestaat… dan toch zo’n brief aan Spies schrijven. Dat komt mij eufemistisch uitgedrukt onhandig over. Je ziet dat hij binnen en buiten het CDA ‘gezocht wordt’. Media laat hem, ondanks zijn verzoek bij de beëdiging, niet los en toch dergelijk risico nemen. Om CDA verder te helpen? Dan is zeker sprake van een tragische held. Zichzelf opgeofferd voor het grotere CDA-belang? In het document tel ik 71 kritische tot zeer kritische kanttekeningen. Daarbij heeft hij 36 personen met naam en toenaam genoemd. Soms personen die ter verdediging van hem optraden, soms personen die hij kritisch bejegende en daaronder ook externen. Daarbij zie ik zelfs juridische risico’s. Zeker als je als notaris of softwareleverancier van een zeer gerespecteerd kamerlid dergelijke kwalificaties meekrijgt.
En dan de giften. De integriteitsissues. En hij weet als geen ander dat dit vuurwerk is, koren op de molen van de lekker die hem zat was. De lekker die daarmee ook nog de kans kreeg om het CDA te beschadigen en daarmee de politieke carrière van Pieter Omtzigt. En daarbij nuanceert Pieter zelf deze kwestie in de laatste zin van die paragraaf. Had dit niet anders gemoeten. Hij weet toch dat er een integriteitscommissie is? Waarom bij kans op lekkage niet wat zorgvuldiger gehandeld op zo’n delicaat punt?
Ook vond ik de opmerking rondom ‘geen zwaar gewichten op de lijst voor de TK’ wel een badinerende opmerking jegens de huidige fractie. Ik ken daarin erg goede kamerleden, mensen die ik direct aan de lijn krijg, die snel reageren op onze vragen en die veel op pad zijn in de regio en dus dichtbij de CDA-ers op lokaal niveau staan. Natuurlijk is Pieter met de raad van Europa, de onderzoeken in Hongarije, Malta etc. met grote zaken bezig, maar deze collega’s wegzetten met ‘geen zwaargewichten’ voedt de gedachte van afstand of afstandelijkheid. Daarbij, kamerleden gaan helemaal niet over hun opvolging. Hooguit over de overdracht van werkzaamheden, daarover zo stevig sturend zijn gaat stap te ver….
Inspirerende brief kent verschillende niveaus
Als ik zijn brief lees, ontdek ik dat in rap tempo zijn aanbevelingen elkaar opvolgen, maar ook dat deze op zeer verschillende niveaus spelen. Ik zet ze in mijn belevening op een rij van ‘impact op de staat der Nederlanden’ tot ‘praktische verbeteringen voor CDA’. Duidelijk een niveauverschil. Hoewel Pieter geen lid meer is van het CDA en dus niet dergelijke zaken als lid kan aankaarten, ga ik d’r wel vanuit dat wij als achtergebleven CDA-ers hier fundamenteel over gaan spreken en hoop en verwacht ik verandering in Den Haag. Kreeg gisteren al bericht dat ‘mijn’ provinciaal bestuur dat we dat in Drenthe op zeer korte termijn gaan oppakken. De 10 verschillende niveaus met enkel voorbeeld daarnaast vermeld:
- Staatsrechtelijk, zie alle verwijzingen naar Pieter zijn boek;
- Staten generaal en dan vooral de rol van de tweede kamer als wetgevende macht die min of meer blind wetten tekent en meer gericht is op media-aandacht dan inhoud;
- Inrichting van ministeries, zie opmerking rondom 800 voorlichters;
- MR, functioneren van de ministerraad, zie opmerkingen rondom meer aandacht voor de presentatie dan voor de ellende van toeslagenslachtoffers;
- BPO en dan met name rol van de CDA-ministers. Zie ook notulen van de MR en rol van de Jonge, Hoekstra en Grapperhaus;
- Statutair binnen CDA, zie situatie rondom statutenwijziging;
- Ideologisch binnen CDA, zie de opmerking rondom concretisering van Zij-aan-zij;
- Strategisch binnen CDA, zie de hele kwestie van de lijsstrekkersverkiezing, lijstsamenstelling;
- Principieel binnen CDA, zie de invloed van Wopke op het verkiezingsprogramma of de afhandeling van alle klachten van TeamPieter. De vernietiging van logboeken of naleveren van CDA-campagneprotocollen;
- Operationeel binnen het CDA, zie zo’n 50 kanttekeningen rondom lijsttrekkersverkiezing, logging, proces verbaal, vervanging Hugo, verkiezingsprogramma, campagneboodschap. Laat komen met compleet andere accenten als ‘new deal’. Blamage en terecht dat Ploum z’n conclusies trok. Wellicht moet er nog meer in bestuur-spiegels gekeken worden…
Positieve punten
Ik ben blij dat zijn Spies-brief ook echt wel enkele positieve punten aandraagt. Ik noem er een handjevol:
- Zij-aan-zij is een goed vertrekpunt voor CDA. Dit wordt minimaal 3 keer door jou genoemd;
- Niet alle verlies van CDA-leden is verwijtbaar aan beleid of keuzes;
- Voorstellen uit zijn boek worden ‘verrassend veel overgenomen’;
- Hugo de Jonge geeft zijn boek veel credits;
- Pieter was positief dat je in de programmacommissie werd opgenomen;
- Dat de samenwerking in die commissie als collegiaal werd gekwalificeerd;
- Dat concrete punten o.a. uit 2002/2003 werden overgenomen;
- Dat zijn inbreng werd overgenomen (minimum loon omhoog, grondrechtelijke toetsing etc.);
- Hugo de Jonge had goede wijzigingen op zorgpunten in programma;
- Inzet van zijn boek en zijn lezingen als campagnemiddel voor het CDA;
Wat mis ik in de Spies-brief
In deze evaluatie mis ik nadrukkelijk enkele aspecten:
- De samenwerking in de fractie
- Het functioneren van hemzelf
- Afhandeling van zijn klacht rondom de opgenomen scheld-apps
Ad 1. Ernstig vind ik het ontbreken van de rol van de fractie in het relaas als het gaat om de aanloop naar de verkiezingen. Hij schrijft, in zeer ernstige woorden, over het onveilig voelen. Hij was lid van het team ‘CDA-tweede-kamer-fractie’. Een gezelschap waar je het volgens mij heerlijk met elkaar oneens mag zijn, maar waarbij je elkaar wel steunt en een afwijkend standpunt (als dat er al was) probeert te bespreken of tolereren. Primair is de fractie het domein waarin hij functioneren moest. Waarom is daarover in het relaas vrijwel niets te vinden. Zij hebben hem toch gesteund? Ze hebben zeker veel ruimte gegeven om standpunten in te brengen. Natuurlijk had hij het woordvoerderschap financiën verloren, maar dat is dan toch ook een democratisch proces in zo’n fractie. En hij ging toen door met invulling geven aan andere dossiers. Was hij dan ontevreden met de dossiers/woordvoerderschappen die je te vervullen kreeg? Uit de waarnemingen in media en Kamervergaderingen krijg ik niet de indruk dat hij in de fractie geen ruimte kreeg..?
Ad 2. Is verklaarbaar dat hij, in zijn huidige positie, daar minder aandacht aan heeft gegeven. Ik moet wel zeggen dat ik erg veel moeite moet doen om daarvan iets in de Spies-brief te vinden. Misschien komt dat nog eens in een volgend boek….
Ad 3. Zoals ik de WhatsApp-beelden lees in zijn brief komen deze apps met scheldwoorden van één persoon. Of er moeten meer mensen binnen CDA een dergelijke zwart-witte hond als achtergrond hebben. Wellicht is het een voorbeeld van iets wat veel vaker voorkomt, maar als je zo bejegend wordt in onze partij, dan moet toch iemand deze (met naam en toenaam bekende) persoon daarop aan spreken en reprimande geven die er niet om liegt. Iets in de stijl van: er is voor u geen plaats meer binnen het CDA en zekere niet als medewerker. In de Spies-brief lees ik niet hoe dat is aangepakt of afgewikkeld. Als dat niet het geval is dan hoor ik graag of Pieter degene heeft geconfronteerd en wat daaruit de uitkomsten waren. Ik ken het CDA (in Hoogeveen zeker) als een partij die elkaar aanspreekt op ‘ongewenst gedrag’ laat staan op onbehoorlijke gedrag. Hoe is dat hier geweest is een vraag waar ik mee blijf zitten?
Gelijk krijgen en gelijk hebben
Wat me bekruipt in de Spies-brief: Er is een groot verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Ons democratisch bestel zit tot op het laagste niveau vol van één principe: de meeste stemmen gelden. In verleden heeft Pieter Buma weer teruggestuurd naar de onderhandelingstafel, daar kreeg hij het dus ook voor elkaar. Waarom, nu hij ook zoveel gelijk heeft, heeft hij zo weinig gelijk gekregen. Natuurlijk zijn er tegenstanders die hem het leven onmogelijk gemaakt hebben. Degene die de Spies-brief gelekt heeft moet (nog eerder dan Sywert) geroyeerd worden. Maar die tegenstanders waren toch geen meerderheid? Als Omtzigt-sympathisant heb ik dat nooit kunnen uitspreken. Als de problemen die hij constateert door hem op een congres waren gebracht had de sympathiserende meerderheid hem kunnen steunen. Hadden we wat kunnen veranderen en had hij gelijk kunnen krijgen. Nu lijkt het erop dat zijn standpunten werden weggestemd of helemaal niet aan stemming toe kwamen. Dat laatste is een ernstig punt. Het democratisch proces moet altijd volop ruimte krijgen. Het geeft dan geen pas als bewindspersonen zijn stellingname of zijn uitspraken of nog erger, jou stem willen bepalen. Dat kan uiteindelijk ook helemaal niet.
Tenslotte de tweet van Ayfer Koç
Ik ben blij met de stellingname van Pieter zijn vrouw Ayfer. Vooral de zin dat ze nog steeds haar politieke idealen binnen het CDA van Enschede kan verwezenlijken spreken mij aan. Zelf zie ik dat ook zo. Er is veel mis binnen het CDA dat blijkt uit deze brief. En het blijft mensenwerk. Toch zullen we met de ‘erfenis Omtzigt’, nog deze week, aan de slag moeten. Maar ten dienste van de Christendemocratie staan, kan voor mij het beste door lid te zijn van het CDA.
Hopelijk knapt Pieter snel op en ik heb nog bijna 4 jaar om na te denken op wie ik nu moet gaan stemmen bij de TK25.