Betrouwbare gemeente 

Blogje over hoe kunnen we in Hoogeveen werken aan de betrouwbare overheid? Geïnspireerd door Pieter Omtzigt, Chris van Dam en ‘een dienstbare en betrouwbare overheid’ van CDA Groningen. Tevens een ‘checklist’ om de komende 4 jaar te werken aan een betrouwbare overheid. 

Velen zijn bezig met de betrouwbare overheid. Het is een basisvoorwaarde voor de democratie dat de inwoners kunnen vertrouwen op haar overheid. De Oekraïne-oorlog heeft het nog maar eens goed duidelijk gemaakt dat overheden niet altijd betrouwbaar zijn. En, hoewel van andere orde,  ook in Nederland heeft het optreden van de belastingdienst en dan met name de dienst toeslagen het vertrouwen in overheidslichamen ernstig negatief beïnvloed. Lokaal loopt ook niet alles op rolletjes (arbeidsmarktproblemen, verloop, bureaucratie, onderlinge strijd). Wat is dan de betrouwbare overheid en wat mag ik verwachten als het gaat om  de betrouwbare overheid. Kunnen we met nieuwe regels meer betrouwbaarheid realiseren? Hoe creeren we een nieuwe bestuurscultuur….ook zo’n modewoord?

Naast landelijk speelt ook lokaal de betrouwbare overheid een belangrijke rol. Als bijvoorbeeld na het doen van een aanvraag voor een zonneweide de spelregels worden veranderd of niet worden toegepast. Dat gebeurde recent nog in Hoogeveen bij de aanvraag van zonneweide Langedijk te Hollandscheveld. Maar ook bij andere grote vergunningen als lichtreclame in buitengebied of windmolens zien we dat er hardop aan de betrouwbaarheid van politici getwijfeld.  Wat is dat toch met de overheid en betrouwbaarheid? Of vice versa inwoners en wantrouwen?

Verstandige woorden van Goodijk, sorry ik heb het meerdere keren gelezen….

Inleiding

Atlas van afgehaakt Nederland geeft aan dat veel Nederlanders het vertrouwen in de overheid zijn kwijt geraakt. Overheid is dan,  de ambtelijke macht en de politieke macht op één hoop geschoven. In de woonplaats van de auteurs is het afgehaakten-percentage zelfs ruim hoger dan het landelijk gemiddelde. Afgehaakt wil zeggen men is heet vertrouwen in instituties verloren en gaat daarom niet meer stemmen of stemt per definitie (hoe erg hun uitspraken ook zijn) op een partij aan de flanken die daardoor nooit bestuurlijke verantwoordelijkheid zullen nemen. Verschillende onderzoeken laten zien dat politiek-maatschappelijk onbehagen, of wat we ‘afhaken’ zouden kunnen noemen, sterk samenhangt met inkomens- en opleidingsniveau (‘diplomademocratie’). Hoger-opgeleiden, jongeren en mensen met een bovenmodaal inkomen, hebben veel meer vertrouwen in regering en parlement dan ouderen en lager-opgeleiden.

Atlas van Afgehaakt Nederland | Kennisbank Openbaar Bestuur (kennisopenbaarbestuur.nl)

Betrouwbare overheid

Bij een betrouwbare overheid denken we aan een overheid met eerlijke en afgewogen beslissingen, een overheid die transparant werkt, die besluiten kan uitleggen en burgers wil betrekken en kan overtuigen. Maar in ieder geval kan overtuigen van het algemeen belang wat zij behartigen. Een opkomst van 49% doet vermoeden dat ‘het betrekken’ helemaal niet lukt.

Maar de ongeïnteresseerde burger wordt een geïnteresseerde burger als er iets mis gaat of als er iets gebeurd ‘in de achtertuin’. Daarmee is ons vertrekpunt: alle burgers zijn latent politiek geïnteresseerd. Slechts enkeling kan het helemaal naast zich neer blijven leggen. Gaat nooit stemmen en heeft geen tijd, energie of zin om zich te verdiepen of vind het allemaal te complex. Dat laatste zien we steeds meer….ga maar eens op een verkiezingsmarkt staan….

Welke overheid?

Op lokale schaal kunnen we (helaas) niet spreken van één overheid. De gemeenten zijn zodanig georganiseerd dat voor de inwoners het erg lastig is om te zien waar men nog iets kan realiseren via de volksvertegenwoordiger die men ken of die men gevonden heeft op de site van de gemeente. De gemeente werkt in inkoopverbanden. Gemeenschappelijke regelingen en is aandeelhouder in NV’s. Taken zijn uitbesteed aan stichtingen of zelfs commerciële bedrijven als BV’s.

Al eerder schreef ik over de afstand van inwoners ten opzicht van ‘uitbestede’ diensten een blog. Over die enorme afstand die de burger als gebruiker van de eisen van een GR heeft ten opzichte van zijn vertegenwoordiger, het raadslid. Dat moeten we anders doen. En toch zijn GR-en effectief omdat ze kostenbesparend (zouden moeten) werken. Wij denken dat je de GR-en zou moeten minimaliseren en als je dan toch met een GR werkt dan moet op dat punt van efficiency en effectiviteit een uitgebreide benchmark komen. Dus niet ‘waarstaatjegemeente’ maar ook ‘waarstaatjeGR’!  Lees dat gerust in deze blog: Trucks en Thorbecke – Kreuzeman

Lessen geleerd in Hoogeveen

In de periode 2018-2022 zijn in Hoogeveen diverse lessen geleerd. Op verschillende dossiers heeft de lokale overheid zichzelf geen dienst bewezen en zijn mensen meer en meer het vertrouwen kwijt geraakt. Hoewel vanaf 2018 er nog dapper gewerkt werd aan ‘bestuurlijke vernieuwing’ en werd herhaaldelijk gezegd het huis van Thorbecke moet verbouwd worden is daar maar weinig van terecht gekomen. De raad van Hoogeveen gaf daarin niet het goede voorbeeld. Herhaaldelijk werd niet het haalbare compromis gezocht, maar werden verschillen uitvergroot en werden partijen of zelfs personen aangevallen zonder degelijke onderbouwing. Daardoor ontstond een hevige coalitie-oppositie-tegenstelling. De één volop in de aanval, de ander volop in de verdediging. Met als dieptepunt het verlaten van de raadsvergadering bij het besluitvormende deel door de complete oppositie in april 2019. Acties die tot nog meer verdedigend gedrag van de coalitie leiden. Coalitie ging in een automatisch verdedigende stand en wist daarin ook haar hand niet uit te steken en verbinding te zoeken. Dat werd echter zo erg dat in Hoogeveen op 30 juni 2020 één fractie via een motie opriep tot een raadsakkoord en tot het daarbij het gezamenlijk uit zoeken van goede wethouders. Eventueel zouden zelfs de zittende wethouders ook kunnen solliciteren. De gekozen wethouders werden daarbij door de 8 fractievoorzitters uitgezocht en vervolgens aan de raad voorgelegd. Deze werken met 29 voor en 2 tegen aangesteld door de gehele raad. Zij hebben door minder gekrakeel, stevige regie en beetje meewind het vertrouwen in het lokale bestuur laten groeien. Maar dit was een lapmiddel en geen fundamentele oplossing voor herstel van vertrouwen.

Oorzaakanalyse

Wat doet het wantrouwen van de burger in de politiek groeien?  We gebruiken daarbij Hoogeveen als korte casestudy. Wat zijn de oorzaken dat anno 2022 de burgers de betrouwbaarheid van de gemeente ter discussie stellen?

• Megaproject van IJZ wordt door RKC ‘onderuit gehaald’, maar college reageert zeer defensief;
• Gemeenteraad is voortdurend in botsing en oppositie dient vele moties van treurnis, afkeur en wantrouwen in, coalitie kan niet meer tot verbinding komen;
• Oppositie en coalitie botsen zo hard dan oppositie voor stemming de raadszaal verlaat;
• Diverse stemmingen eindigden in 18-13 (coalitie versus oppositie);
• Bestuurders krijgen de financiën niet op orde, maar investeringen blijven doorgaan (kunstgras, hoofdstraat fase 1 en 2) met nutteloze kunstwerken;
• Gemeenteraad houdt zich zelf niet aan gestelde kaders (vergunningverlening op basis van zonnekader 1.0 is wat anders dan zonnekader 2.0);
• College verliest 5 wethouders in deze periode.
• Raad moet besluiten nemen die ze moeilijk kan uitleggen, zeker aan de mensen die negatief door zo’n besluit geraakt gaan worden. Neem voorbeeld van zonneparken of lichtreclame in Pesse;

Voeg daarbij landelijke negatieve ‘incidenten’:

• Toeslagenaffaire, etnisch profileren bij belastingdienst, functie elders, Rutte die zaken zich niet meer kan herinneren;
• Afghanistan en de positie van onze medewerkers (tolken) daar;
• Formatie Rutte-4 en de uitkomsten met machtsspel (Hoekstra naar Buza en Kaag minister van financiën?);
• Groninger dossier wil maar niet tot oplossing komen;
• Corona-maatregelen waren niet consistent (zigzagbeleid en uitvoering lukt niet altijd even goed), inwoners wisten niet waar ze aan toe waren, lapmiddelen om financieel op te vangen;
• Functie-elders…..

Gebrek aan dualisme is het probleem?

Veelal zien we  in de media dat wordt  aangegeven dat er onvoldoende dualisme is in de raad. Alles wordt voorgekookt in coalities. Het dualisme tussen (coalitie-) fracties en het college is dan onvoldoende.

Daarbij wordt niet aangegeven welke andere vormen van dualisme precies bedoelt worden. We zijn dualistisch in de verhouding tussen partijen in de raad, dualistisch in de fractie zelf, dualistisch tussen bestuur en fractie……..in al deze vier gevallen dient sprake te zijn van gezonde ‘balans van machten’. Gebrek aan dualisme doet zich vooral voor als één van de partijen minder kracht, inzicht of ruggengraad heeft. Het is zaak daaraan te werken.  Dus fracties moet inzicht hebben, stevige persoonlijkheden zijn en werken aan voldoende ruggengraad en verbinding. Dat alles begint al bij de selectie van kandidaten voor een lijst. Allemaal ja-knikkers zijn dus ongewenst.

Daarom zien we pleidooien voor raadsakkoorden en zakencolleges. Deze hebben op zich zelf ook nadelen. Het maakt het debat ook flets en de zakencolleges zitten met hoop onzekerheid bij veel keuzes. Ze gaan alle fracties langs om deze te peilen en geven dikwijls aan ‘wij laten dit aan de raad’. Daarmee moet lekenbestuur wat de raad is vaak complexe dossiers goed doorgronden en voorbereiden.

Kloof tussen burgers en overheid of andersom?

Mensen ervaren een kloof tussen hen en de overheid. De politieke vertegenwoordigers krijgen dat vaak te horen. In de oorzaakanalyse zien we veel activiteiten waarbij de burger kan wijzen op wat fout gaat bij de overheid. Individuele burgers boxen op tegen machtige, geprotocolleerde instituties werkend met geautomatiseerde systemen en riskante algoritmen. Dat er zaken fout gaan bij de overheid is geen twijfel over mogelijk.

Echter andersom doet zich ook voor. Aantal leden van, met name niet-polariserende partijen,  is enorm laag. Mensen komen enkel in beweging als iets hun directe leefwereld raakt. Leefwereld is dan vaak de woonkwaliteit, werk en inkomen gerelateerd. Tijd voor het algemeen belang of de leefwereld overstijgende casussen hebben mensen vaak niet. Complexe casussen zoals bij verduurzaming waarbij 3 of 4 belangen moeten worden afgewogen kunnen vaak niet maar op één manier benaderd worden, dus dat is heel uitdagend.

Veel hoor je ‘de politiek die zie of hoor je niet, alleen in de weken voor de verkiezingen komen ze allerlei beloften doen en zijn op straat’. Coronaperiode daar gelaten klopt dat gewoon niet. Vaak gaan fracties naar buurthuizen, naar organisaties en clubs, houden inloopavonden en staan bij een winkelcentrum. Ieder kwartaal is er wel een ledenvergadering met zeker een openbaar deel. Iedereen kan voor gering bedrag (eerste jaar een tientje) lid worden van een partij.  Alle raadsleden zijn via de gemeentesite te vinden en te benaderen. Als dat in de praktijk 10-20 keer in 4 jaar gebeurd is dat veel.

Plaatsen worden ‘geregeerd’ door politieke organisaties die bij de keuze van de kandidatenlijst de beslissing nemen op een avond met (naast de kandidaten zelf) zo’n 10 of 15 personen. Reken je daarbij dat mensen erg gemakkelijk stemmen, men kent iemand van sport, vereniging of kerk, of uit de krant, dan is democratie een dun laagje geworden. Nooit worden politici gevraagd verantwoording over hun programma en hun resultaten af te leggen. Kortom de burger, klagend of niet-klagend komt niet naar de politiek toe en stelt ook niet de vraag ‘wat heeft u voor mij gedaan de afgelopen 4 jaar’. En dan moet verder gekeken worden dan naar sensationele, mediagenieke items. Ook is er gewoon de corvee van de raad: werkgeverscommissie, auditcommissie, presidium en alle andere commissies van programma’s. Vele uren buiten het bereik van de camera’s en de pers. Toch kunnen dat soort politici zo maar 15-30% van hun stemmen moeten inleveren bij de verkiezingen omdat ze niet genoeg fietspaden, speeltuinen of buurthuizen beloven. Kortom de burger en zeker de klagende burger moet ook in de spiegel kijken. Als de kwaliteit van de wegen slecht is, waarom heb je dat niet aan de orde gesteld op de avond waarop jouw partij het verkiezingsprogramma opstelde? Omdat je geen lid bent van een partij? Waarom ben je dan geen lid als je vind dat de politiek meer voor de burgers en specifiek dat wegdek moet doen? Partijen en daarbinnen fracties zijn geen klachtencommissies die naar believen kunnen worden ingezet. Ombudspolitiek is best goed en nuttig. Politici kunnen deuren voor (individuele) burgers openen en kunnen structurele fouten op de agenda zetten door meldingen van burgers, maar er is meer. Er is visie nodig, beleid en daarbij aan sluitende begrotingen. Dat dit complex is klopt, maar de fractie kennen als het goed is meerdere deskundigheden en kunnen hun experts inroepen, hebben toegang tot de ambtelijke staf of zelfs landelijke experts van de politieke organisatie. Als u lid bent van een partij steunt u ook de diepgang van de politiek. U maakt mogelijk dat politici kunnen steunen op kwaliteit en deskundigheid. Versnippering en teruggang in leden zijn beide van negatieve invloed op de kwaliteit van politieke partijen.

 Natuurlijk is burgerparticipatie mooi. Burgerbetrokkenheid bij de aanleg van infrastructuur bijvoorbeeld is goed. Project het Zwarte Dijkje in Noordscheschut is daar een voorbeeld van. Natuurlijk kent het ook tegenvallers, bijvoorbeeld omdat er geld bij moest, maar de direct betrokkenen hebben invloed en denken gezamenlijke goed na over hun leefomgeving, veiligheid en de aantrekkelijkheid van hun dorp. Maar op het niveau van het algemeen belang, gerelateerd aan identiteit en grondwaarden, is er al lang burgerparticipatie. Het zijn de politieke partijen die een directe relatie hebben met hun leden en zelfs potentiële leden. Dus de samenleving dat ben jij en de politiek dat kun je zijn. Je kunt (al dan niet zonder oplossingen) blijven klagen of zelfs schreeuwen van de zijlijn, je kunt ook lid worden, je organiseren en je mening voorleggen. Laat het niet over aan de mensen met 7 vinkjes…. De betrouwbare overheid, daar kan iedereen via burgerparticipatie op kleine schaal en via politieke partijen op grote schaal aan bijdragen.

Hoe willen we werken aan een betrouwbare overheid?

In het volgende model zetten we op een rij wat wel zou helpen om de relatie burger-lokale overheid te versterken.  Dat er niet één wondermiddel is dat blijkt uit dit model  al snel. We zullen meer moeten doen om de betrouwbaarheid te versterken, zoals uit vorige hoofdstuk bleek, naast dat de burger zelf een rol kan spelen. We zien 6 aandachtsgebieden met daarbinnen verschillen verbetermogelijkheden.

We behandelen de 6 aandachtsgebieden individueel:

De vertegenwoordigers in de politiek, de bestuurders en de ambtenaren zijn allen mensen die van grote betekenis zijn voor het vertrouwen in de politiek. De politiek dat zijn mensen. Als deze mensen niet integer, deskundig of communicatief zijn dan kunnen we nog zo hard werken aan processen en procedures, rechtsvormen, doelen en verantwoordingen, dan is het water naar zee dragen. Daarom staan de ‘personen’ op één. De democratie bestaat bij de gratie van verschillen, maar Nederland heeft altijd overleeft bij de gratie van het compromis. We hebben er zelfs een werkwoord voor: ‘polderen’. Met ook de link naar het aanleggen van polders en winnen van nieuw land. Politici dienen daarom in staat te zijn om verbindingen te leggen. Zelfs boven de belangen van hun directe electoraat uit stijgen. Single-issue-partijen zullen daarom meestal geringe bijdragen leveren aan de betrouwbaarheid van de politiek. Zij zullen anderen die hun issue niet nastreven uitsluiten en daarmee komt geen voor iedereen acceptabel compromis tot stand. Compromissen veroorzaken altijd bij iedereen een beetje pijn.

Kanarie in de kolenmijn….Chris van Dam sprak op een bijeenkomst over de noodzaak van de kanarie in de kolenmijn. Deze beeldspraak gaat over het werken in een mijn en het gevaar van giftige dampen. Dit zou iedereen kunnen vernietigen die in de mijn werkt, maar doordat de kanarie (door zelf opoffering) aangaf dat de lucht vervuild was, konden de mijnwerkers ontsnappen of gasmaskers op zetten. Iemand moet als eerste de giftige dampen opmerken en daarom gewaardeerd worden. Van Dam stelde vast dat in de toeslagenaffaire de klokkenluiders niet die aandacht kregen die ze hadden moeten krijgen. Iedere fractie dient daarom een kanarie te hebben. Dat kan zelfs iemand van buiten zijn, maar in het team iemand hebben die (regelmatig) de ongemakkelijke vraag stelt is essentieel voor het voorkomen van wantrouwen in de politiek.

Om de betrouwbaarheid van personen te vergroten stellen wij voor dat iedere raadslid naast dat zij/hij tekent voor onafhankelijkheid en onpartijdigheid. Dit met eed of belofte bevestigd, ook een VOG voor politieke ambtsdragers kan overleggen.

Tenslotte neem betrouwbaarheid en geloofwaardigheid sterk toe als raadsleden een minimale opleiding genieten. Dit kan niet aan de partijen worden overgelaten. Om de vrijblijvendheid van de functie te verminderen denken wij dat een bepaalde kennistoets acceptabel is. Zelfs is een vorm van permanente educatie altijd afgerond met een kennistoets te overwegen. Mildere vorm is permanente educatie met aanwezigheidsplicht. Dit wellicht te koppelen met de raadsvergoeding als iemand moedwillig deze educatie ontloopt.

Tenslotte is de ‘mores’ in de raad van belang. Raadsleden zijn volksvertegenwoordigers en dienen samen te werken voor het maatschappelijk doel van hun woonplaats.

Natuurlijk is er ruimte voor debat. Dat mag zelfs op het scherpste van de snede, maar politici in Nederland moeten altijd gericht blijven op samenwerking en compromissen. En politici dienen uit te leggen, in begrijpelijke taal, hoe iets tot stand gekomen. Huur een zaal, ga op de markt staan, schrijf een blog of neem een vlog op. De inwoners moeten weten hoe de meloen is doorgeslikt. Hoe de gemeente tot een compromis is gekomen.

De samenleving moet weten waar de gemeente naar toe wil gaan. Wat de doelen zijn. In een akkoord op hoofdlijnen spreekt een meerderheid in de raad af wat de richting is. Dit kan ook in een raadsakkoord, maar met veel versnippering en kleinere partijen is een raadsakkoord vaak erg algemeen en dat botst met het principe van SMART formuleren. Dit is belangrijk voor de begrijpbaarheid van doelen en van de meetbaarheid. Deze meetbaarheid zien we terug bij ons laatste onderwerp: verantwoording.

Daarnaast is het anno 2022, in de tijd van betekeniseconomie en SDG-doelen niet acceptabel dat niet integraal wordt gestuurd. Dus niet alleen op financiële doelen, maar op brede maatschappelijke impact. We noemen  dit ook wel brede welvaart.  De gemeente anno nu zou moeten sturen straks verantwoorden op basis van de brede welvaartsmethode. Hierover schreven we al eerder: Brede welvaart in Hoogeveen – Kreuzeman.

Om de inwoners goed betrokken te krijgen bij doelstellingen en de daarmee verbonden regelgeving zouden we kunnen werken met burgerinspraak. Deze behandelen we in volgende hoofdstuk. In het kader van juiste doelstellingen willen we in een gemeente de functie van de ombudspersoon versterken.

En we willen de raad dichtbij de lokale initiatieven brengen. Daarom willen we raads- of commissievergaderingen op locatie gaan houden. We realiseren ons dat dit ten koste gaat van de live-streaming. Maar bij een heikele zaak is het goed om juist op locatie te vergaderen.

De verschillende affaires hebben duidelijk gemaakt dat een betrouwbare overheid alleen kan bestaan bij eerlijke, begrijpelijke en overzichtelijke regelgeving. Centraal moet staan de menselijke maat. Iemand moet zich kunnen herkennen in besluiten die op basis van regelgeving worden genomen. De mens staat boven de regels en daarmee geven we de ambtelijke uitvoering de ruimte om op maat oplossingen te bedenken. Natuurlijk moeten we alert zijn op rechtsongelijkheid of subjectiviteit, maar professionals kunnen daarmee omgaan. Het toepassen van een vierogen-principe kan daarbij behulpzaam zijn. Een must is het inzetten van een versimpelteam (taalkundig met name) en het toepassen van de praktijktoets.

Om de inwoners optimaal betrokken te krijgen kunnen we werken met burgerinspraak en in een volgend stadium zelfs met burgerbedrijven. Daarbij moet je een bedrijf niet als commerciële entiteit zien, maar als een door burgers gerund initiatief wat een bepaalde taak op zich neemt. Een wijkbedrijf komt voor, glasvezel of energie coöperatie, een zwembad wat door burgers wordt gerund of andere sport, cultuur en welzijnsinitiatieven. De gemeente treed in deze gevallen op als ondersteuner van bewonersbedrijven. Daarbij kan aansluiting gezocht worden bij zo iets als het MAEX-platform[1] of zelf gewerkt worden met sociale investeringsfondsen zoals BOF[2].

Tenslotte is de democratische ontmanteling door toenemende gemeentelijke samenwerking een oorzaak van afstand tussen uitvoering en de burger. De GR-en moeten dichterbij de politici komen te staan. Welllicht kunnen we zelfs nog een stapje verdergaan. GR-en bouwen we om tot maatschappelijke coöperaties. Daarbij valt te denken aan voorbeelden als Mondragon. We schreven hier al eerder over: PubliekeWaardeCoöperatie – Kreuzeman

De afdeling communicatie van een gemeente noemen we vanaf nu de afdeling BurgerBetrokkenheid. Het is namelijk niet alleen zenden wat deze afdeling doet, ze zijn ook verantwoordelijk voor het luisteren naar de burgers. Ze organiseren bijvoorbeeld een burgerpanel (bijvoorbeeld heel simpel via een app-groep) of de B100 of de V100.  In een gemeente worden dan 100 inwoners gezocht die vragen mogen stellen over de begroting of de jaarrekening (verantwoording). We kunnen zelfs doorontwikkelen naar een burgerbegroting.

De uitvoering dient via een track-en-trace-systeem transparanter te worden. Hoe ver is men met mijn vraag, klacht, initiatief, verzoek of aanvraag? Daarmee wordt communicatie met de gemeente voor iedereen goed zichtbaar, wordt de ambtelijke staf bewuster van voortgang, zal meer sturen op tijdige afwerking en neemt het vertrouwen toe. Ook willen we direct contact tussen burgers en ambtenaren herstellen. Moet er een duidelijk en toegankelijk loket komen en kunnen we het zelfs (digitaal) uitbreiden naar 6 of 7 dagen per week. Daarbij aangetekend dat op de zondag er slechts geautomatiseerd gewerkt kan worden.

Tenslotte willen we dat een overheid verantwoording aflegt over het gevoerde beleid. Duidelijk en transparant. Bijvoorbeeld aan de hand van brede welvaartsmethode en wellicht zelfs op wijkniveau zodat het dichtbij de burgers gaan komen. De politiek moet (online) duidelijk maken wat haar afwegingen zijn om tot een besluit te komen. Hoe een compromis voors en tegens kent en hoe deze zijn afgewogen. De eerder genoemde inzet van burgerpanels zal voor inwoners ook de transparantie doen toenemen. Immers de vragen die bij inwoners leven zullen door de deelnemers gesteld gaan worden.

We zouden zelfs in Hoogeveen kunnen starten met het zogenaamd ‘publiek verantwoorden’ waarbij niet alleen de gemeente betrokken raakt, maar ook andere instellingen met publieke middelen meedoen aan het verantwoorden van hun financiële en maatschappelijke impact.

Samenvatting

We moeten in gemeenten werken aan het omzetten van wantrouwen in vertrouwen.

Voordat het dalende vertrouwen van mensen in overheden kan worden gerepareerd moeten overheden eerst het wantrouwen in inwoners loslaten. De controledruk is in gemeenten, van sociale zekerheid tot de zorgsector, uitgegroeid tot bizarre proporties. We beperken de doorgeschoten controledrang in de sociale zekerheid en brengen er een basishouding van vertrouwen voor in de plaats. We schrappen knellende regelgeving die zorgverleners frustreert en geven ruimte om afwijkende keuzes te maken. Ook wanneer dit extra geld of tijd kost. We verwachten in dat kader ook inzet van de inwoners zelf. Zo gaan we aan de slag met de 6 hoofdstukken zoals hieronder kort beschreven.

Bijlage

Checklist ‘Terugwinnen lokaal vertrouwen’

In gemeenten zoals Hoogeveen zijn veel mensen volgens de atlas van afgehaakt Nederland niet meer aangesloten zijn  op de politiek. Op hét middel om zich te laten vertegenwoordigen, op dé personen die voor hen proberen goede beslissingen te nemen.  Iedereen die ooit op een verkiezingsmarkt of bij een andere gelegenheid mensen heeft gesproken die niet stemmen of zelfs nog nooit hebben gestemd krijgen dan vaak een beeld van het wantrouwen wat leeft jegens de politiek. Onbekend maakt onbemind speelt een grote rol. Dat ondanks dat er veel media-aandacht voor politiek is. Daarbij zien we vaak de ruziënde of debatterende politici en krijgen mensen al dan niet afgehaakt ook het gevoel waar doen ze het voor, zijn dat de volksvertegenwoordigers zijn?

 Hoe werken we aan EEN DIENSTBARE EN BETROUWBARE OVERHEID?  En leggen we daar verantwoordelijkheid over af aan de burgers die graag de betrouwbaarheid zien toenemen? Daarom dit pamflet.

Het is tijd voor zekerheid. De zekerheid van een gemeentelijke overheid die dichtbij Hoogeveners staat en luistert naar zorgen, ideeën en voorstellen. Op die manier geven we verder vorm aan een betrokken en verbonden samenleving en kunnen we onze gemeente mooier achterlaten dan we haar ontvingen. De werkwijze van een star en duikend stadsbestuur moet plaatsmaken voor een dienstbare en betrouwbare overheid. Dit zijn …. concrete voorstellen waarmee direct aan de slag kan worden gegaan. Voorstellen waarmee de vertrouwensrelatie tussen de gemeente Hoogeveen en Hoogeveners wordt versterkt, waarmee de overheid een gezicht krijgt en wantrouwen plaatsmaakt voor vertrouwen.

Om te kunnen bewaken of een gemeente op koers is qua ‘werken aan betrouwbare overheid’ is dit pamflet opgemaakt in de vorm van een checklist. De auteurs zijn zich bewust van het feit dat er geen sprake is van stilstaande situatie. De checklist is een routekaart en die route zal onderweg kunnen veranderen.

[1] MAEX

[2] Brabant Outcomes Fund (BOF) – Brabant Outcomes Fund Provincie Noord-Brabant