Blog over ‘power to the people’, Baudet, gele hesjes, burgertop in Hoogeveen en ‘onbevoegde burgers’.  De waarheid ligt ergens over de midden….maar toch niet helemaal in het midden. Politici zijn er om verantwoordelijkheid te nemen! Dat staat! En ja het is druk in de kloof. Er gebeurt veel tussen politici en inwoners. En dan mag de politiek niet zeggen ‘we zullen kijken wat we kunnen doen’.  Er moeten standpunten ingenomen worden die weloverwogen zijn en er moet vanuit democratische besluitvorming samengewerkt worden.

Aanleiding

Zaterdag 30 maart 2019 was de eerste demonstratie van ‘gele hesjes’ in Hoogeveen. Ik mocht getuige zijn dat 17 volwassen en 5 kinderen met gele hesjes door Hoogeveen wandelen, met wat geluidsmicrofoons en veel handhavers, politie en zelfs politie te paard. Voortdurend roepen de hesjes ‘power to the people’! Het ‘volk aan de macht’! Nu was dat onderwerp in provinciale verkiezingen onderhuids ook een thema en als klap op de vuurpijl verschenen er twee artikelen in de pers ‘onbevoegde burgers krijgen te veel macht’ door Anne Kok. En ‘stop de ‘grote-mond-democratie’’ van Mia de Jong. Op deze dames kom ik later terug.

Samenvatting
• Neem Baudet en gele hesjes serieus (er zijn ook veel opvallende overeenkomsten tussen die twee)
• Zorg voor afgewogen model van burgerparticipatie op momenten dat het kan of past.
• Zorg voor goede communicatie tussen vertegenwoordigers en inwoners
• Laat politiek ook haar verantwoordelijkheid nemen
• Schaf inspreken in de raad af
• Organiseer bij grote onderwerpen een dialoogavond 2.0
• Zorg voor middelen voor huis van Thorbecke
• Benut andere middelen van dialoog. Stel burgerlobbyisten aan en help hen lobbyen.
• Ik vind het appel doen op de Christen-democratie nog steeds een prima vertrekpunt voor handelen.

Balans vinden?
Het lijkt erop dat wij balans moeten vinden tussen de gekozen vertegenwoordigers en de burgerparticipatie. Vaak ligt de oplossing in het midden. Nu mijns inziens niet. De oplossing is wel dat we beiden moeten versterken. Daarbij vermoed ik dat we in een optimum op een 80-20% verhouding uit komen. Die 80% is mijns inziens de verantwoordelijkheid van de gekozen politici. Dat systeem moeten we juist niet uithollen, maar versterken. Op 20% van de gevallen kan de burgerparticipatie een rol spelen. Ik kom daar in mijn paragraaf ‘optimale burgerparticipatie met Hoogeveense voorbeelden’ op terug. Een oneliner die in dit kader bij mij komt bovendrijven: politiek neem je verantwoordelijkheid! Denk goed na en sta voor je opvattingen. Leg ze uit. Op hoeken van straten, in zaatjes en zoals Mia de Jong zegt zelf online. U ziet mij dat ook doen. Schrijft opiniestukken naar kranten (old school maar moet ook) en krijg bakken met kritiek over me heen. Maar we proberen ergens voor te staan. En dat uit te leggen. Dat blijkt steeds moeilijker. Ik proef (zou het bubbles, algoritmes van FB/google zijn?) dat we veel minder een open mind hebben. Dat we vanuit Christelijke denken democraten zijn. Dus the power to the people willen geven. Ik wil dan wel heel erg pleiten voor ‘de verstandige leek’. Dus als het volk de zeggenschap zou moeten krijgen dan komt daar ook verantwoordelijkheid bij. Als u besluiten moet nemen (Oekraïne-referendum, hoeveel % kon precies oorzaak en gevolg uitleggen?) dan moet u zich ook voorbereiden. Het is duidelijk als het algemeen, ver weg of ingrijpende of integrale beslissingen zijn dan heeft de burger daar meestal geen zin aan. #geenzinnan! Kortom dan is een gekozen vertegenwoordiger die wel 20+ uren in de week aan de slag is met dilemma’s misschien nog niet zo’n gekke route! Burgers betrekken, daar valt meer over te zeggen….

Hesjes in Frankrijk
In Frankrijk zijn al maanden mensen aan het demonstreren. Demonstratie op demonstratie. Met veel impact (en schade) proberen teleurgestelde Fransen hun regering Macron op andere gedachten te brengen en dat terwijl Macron zelf ook in 2017 een al een Baudet-achtige entree op het presidentspodium gemaakt heeft. Zijn beweging En Marche was geen traditionele politiek en dat sprak de mensen aan. Echter 2 jaar later is Macron al weer de kop van jut. Inmiddels is duidelijk dat de gele hesjes vooral klagen over achterblijvende koopkracht. Dat in relatie tot stijgende belastingen en een gebrek aan voorzieningen in afgelegen gebieden. Allemaal elementen die wij in Hoogeveen goed kunnen volgen. In die zin is het heel vreemd dat wij hier geen bezetting van rotondes hebben. Geen wekelijkse ‘gele hesjes’. Hoogeveen heeft veel armoede, afgelopen jaar zou de OZB 5% omhoog en hoewel dat voorkomen is, gaat het komende jaar weer aan de orde komen en dan wellicht nog een veel groter stijging. En voor het verminderen van voorzieningen hoeven we in Hoogeveen alleen maar naar de (acute) zorg te kijken.

 

De reactie van de regering Macron is: men gaat in gesprek. Volgens Trouw van 27 maart j.l. organiseerde men maar liefst 10.000 debatten in gymzalen, feest- en clublokalen door heel Frankrijk. Een compleet communicatieoffensief. Er wordt echter niet echt over feiten gediscussieerd. Het is vooral zwaar ideologisch. Dat in Frankrijk 10% van de werknemers 70% van de inkomstenbelasting opbrengen wordt bijvoorbeeld niet besproken. Of over deze verhouding: Fransen zijn 1% van de wereldbevolking, maar hun aandeel in de sociale lasten van de wereld is 10%. Macron wordt geframed als ultra-liberaal. En dat in het land van de gelijkheid. Macron heeft echter ook een herkenbaar probleem: te weinig geld. De staatschuld is 100% van het bbp. Dat remt de verandering. De les is dus: we moeten veel communiceren maar ook onze financiën op orde krijgen. Over dat onderwerp moeten we het in Hoogeveen nog maar eens goed hebben.

Denker des vaderlands
Daan Roovers is de Denker des vaderlands. Ze is filosoof. En filosofie, dat is ruimte creëren in je hoofd om hetzelfde anders te zien. Prachtige definitie die wel erg veel lijkt op ‘omdenken’. Onze denker weet dat politieke midden zich niet gehoord voelt. Daarom verharden zij in discussie. En dat terwijl men best bereid is om iets aan te passen. Felle debatten zijn goed om discussie op gang te brengen, maar op een bepaald moment houden ze verandering tegen. Daardoor vervreemden mensen van de politiek. En dat wordt versterkt door dat we in een digitale algoritme bubbel terecht gekomen zijn. Google, Facebook of data-specialisten die zorgen er voor dat we die standpunten te zien krijgen die volgens Google passen bij ons eerdere zoek- of like-gedrag. We hebben jullie een platform nodig om standpunten te horen die we nog niet kennen. Roovers geeft met een citaat van Hannah Arendt aan dat in het publieke debat elke mening even zwaar telt. Roovers haar boek heet dan ook: ‘wij zijn de politiek. Het denken van Daan Roovers’. Dus politiek is van alle inwoners. Dan moeten die inwoners net als politiek d’r ook in investeren. Nadenken kun je niet uitbesteden!

Lessen van Baudet
De afgelopen maand zijn we (de gevestigde orde, politieke elite, partij-kartel?) nog aan het bijkomen van de overwinning een nieuwe beweging en inmiddels politieke partij: Forum voor Democratie. Een handige manier om ontevredenheid een uitweg te bieden. Zonder uitgebreide verkiezingsvergaderingen of grote verkiezingsprogramma’s. Zonder uitgebreide debatten of zware gesprekken op verkiezingsmarkten. En een partij die haar zaakjes beter op orde lijkt te hebben als LPF of zelfs als PVV. Wel een partij met bijzondere ideeën. Met standpunten die volgens het Forum de problemen van Nederland gaan oplossen. Naast het Australische model van immigratie zijn belastingverlaging en de Nexit belangrijke speerpunten van Forum. Voor belastingverlagingen is veel geld nodig. Het is een lange lijst met veel cadeaus. En dan de Nexit. Van Wijngaarden van de CNV waarschuwt voor dit beleid. Door een Nexit gaan we met de rug naar Europa staan. Daardoor gaan we met de rug naar onze welvaart staan. En ook het verbieden van arbeidsmigranten gaat onze economie schaden. Als een vakbond dat al gaat publiceren…. Dan moeten we Theresa May nog maar eens vragen naar haar ervaringen. CNV wijst ons erop: ‘we moeten het verzet tegen EU serieus nemen’! Dus moeten we ook in Hoogeveen serieus het gesprek aan gaan met de Forum stemmers. En wat wel efficiënt is: zowel de gele hesjes als het Forum zitten qua belastingen en qua EU op dezelfde lijn. Toch moeten Forum absoluut serieus nemen. We hoeven het niet (altijd) eens te zijn, maar we moeten in het politieke bestel naar hen luisteren en met argumenten tegemoet treden.

Annemarie Kok
Wat een interessante dame is dat. Annemarie Kok studeerde filosofie en journalistiek aan de rijksuniversiteit Groningen, werkte zes jaar bij dagblad Trouw en was negen jaar hoofdredacteur van tijdschrift Noorderbreedte. in 2017 verscheen bij trancityxvaliz haar essay Binding genoeg. De stad en het geheim van aangenaam samenleven. Hierin ontvouwde ze een alternatieve kijk op ‘sociale cohesie’. sindsdien publiceert ze geregeld over de keerzijden van toenemende burgerparticipatie in politiek en maatschappij. daarnaast is ze docent ‘publieks gericht schrijven’ aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de RUG. www.annemarie­kok.nl. Leuk dat onze zoon Sem overweegt om aan de RUG filosofie te gaan studeren. We steunen hem, zeker met dit soort docenten, daar van harte in! Ze schreef het boek ‘herinneringen aan de rechtstaat’. Een licht cynische titel. Maar u kent haar wellicht van het opiniestuk ‘onbevoegde burgers krijgen te veel macht’. Uit dit blog heeft u al kunnen opmaken dat ik het eens ben met de stelling die zij in dat artikel schrijft: we gaan van een heldere representatieve democratie naar een troebel mengsel van klassiek lokaal bestuur en nieuwe vormen van rechtstreekse burgerinvloed. Op vallend is dat zijn er ook op wijst dat ‘de overheid’ steeds meer mensen zelf initiatieven ter verbetering van hun eigen leefomgeving laat nemen. En daar ben ik binnen bepaalde spelregels weer niet op tegen. De spelregels zijn wel heel belangrijk. Zeker als we een hoos aan ‘rijdende rechters’ willen voorkomen. Er moet echter een representatieve bestuur blijven die in alle ernst met verschillen (en dilemma’s, EJK) om moeten gaan. Prachtig is wat zij schrijft over de kloof tussen politiek en burgers. Ik kan het bevestigen. In de zogenaamde kloof bruist het inderdaad. Ik hoef maar te reageren op FB en heb weer heel veel contact en nog eens duizenden die het lezen. Of ik hoef maar op de markt te gaan staan en ik krijg veel reactie (ok, gouden lul was raar scheldwoord, maar je kunt wel weer in gesprek). Ook doen we in Hoogeveen heel veel tussen poliitiek en burgers. Zeker in de directe leefomgeving. Als het gaat om integraal beleid of 30-jaars visie dan hebben we het in de ‘kloof’ wel even moeilijk. Maar ik zou zeggen ‘de kloof is er, maar vanuit betrokken distantie, is er het er wel heel druk’. Anne Kok zegt zelf ‘de democratische rechtstaat is ons mooiste burgercollectief’. Laten we het benutten zeg ik dan.

Prachtig hoe zij Piet Hein Donner aan het woord laat over deze rechtstaat: ‘ De rechtsstaat en democratie zijn nauw verweven en van elkaar afhankelijk. Het ancien régime, dat wel rechts zekerheid bood maar niet het vermogen om het recht te veranderen, ging in onmacht onder. de democratie die daarvoor in de plaats kwam, veranderde in vijf jaren meer dan honderdvijftig jaren absolutisme daarvoor, maar eindigde in rechteloosheid en terreur. in de negentiende eeuw is daarop het concept van de rechtsstaat ontstaan. Het concept dat de overheid in haar handelen beperkt is door de constitutie en gebonden is aan normen van recht, waarbij dit handelen door een onafhankelijke rechter getoetst kan worden aan dat recht. dat is meer dan er nu soms in het debat van gemaakt wordt, dat de rechtsstaat vooral een kwestie is van rechters en rechtspraak. essentie van de rechtsstaat is dat de overheid in al haar handelen de eerbiediging van het recht waarborgt, ook als er geen rechter aan te pas komt. door een zo begrepen rechtsstaat werd democratie aanvaardbaar.’

Mia de Jong
Drie dagen later verscheen een reactie op het opiniestuk van Anne Kok. Mia de Jong waarschuwde daarin voor de willekeurige bemoeizuchtige buurman of buurvrouw die de zaakjes zonder mandaat wel even zou gaan regelen. Juist daardoor komen witte 50+-ers in een positie van zeggenschap en krijgen we geen goede afspiegeling zou ik zeggen. Mia de Jong is oud-PvdA-wethouder (in Ugchelen) en oud-raadslid. Zei waarschuwt tegen de grote mond democratie. Haar opiniestuk is een aanklacht tegen de terugtredende overheid. Laat politici daadwerkelijk hun verantwoordelijkheid nemen. Over hun plannen (1e fase) maar vervolgens ook over hun compromissen (2de fase). Ik ben het volmondig met haar eens. We moeten in het historische polderland veel meer tijd steken in het uitleggen van waarom we welke compromissen gesloten hebben. Veelal ‘the next best choice’ ten opzicht van het verkiezingsprogramma. Mia roept op om het gesprek met de kiezer aan te gaan. VERANTWOORDING afleggen. Niet eens per 4 jaar, maar door de hele bestuursperiode heen. En dan zul je het niet altijd eens zijn. Besturen in Nederland (het is immers geen Noord-Korea e.d.) is water bij de wijn doen. En dat ook accepteren. En ik ben het nog een keer met Mia eens: gebruik alle mogelijke media. Ik ben zelf ook van meer op de markt omgeslagen naar meer op FB ons standpunt toelichten. Daarbij is het natuurlijk wel jammer dat je, zoals in een goed de debat zou moeten, we vaak niet ‘tot elkander naderen’. Maar met Mia gesproken we blijven ‘niet de burger is aan zet’, maar degene die de burger gekozen heeft! Verantwoordelijkheid is één van de vier grondwaarden van het CDA, ik voel me bij deze opmerking dus helemaal thuis.

Burgertop over begroting van de gemeente Hoogeveen
Enkele partijen in de Hoogeveense raad stelden enkele weken terug voor om een burgertop te houden over de begroting 2020 (of zelfs 2021). In veel plaatsen zijn G1000 georganiseerd. Dat zouden we in Hoogeveen ook kunnen doen, maar integrale discussie over de gemeentebegroting is wel een complex onderwerp. Daarnaast lezen wij in de vele G1000-evaluaties dat daar voor witte 50+ mannen op af komen…
Op de financiële raadsconferentie op vrijdag 7 maart gingen de gemeenteraadsleden gestileerd aan de slag met bezuinigingsopties. En zelfs een dag discussiëren, brengt de raadsleden nog niet echt tot concrete oplossingen. Kortom een burgertop valt nog niet mee. En partijen kunnen prima zelf met haar leden of sympathisanten spreken en ideeën op doen. Ondanks dat we een grote burgertop over een begroting niet zien zitten, staan wij wel open voor input van inwoners. Daarbij moeten gedacht worden aan Smederijen of Thema-burgerparticipatie zoals bij project het Zwarte Dijkje. Daarnaast zouden we net als bij de zorgcoöperatie in Hollandscheveld meer de inwoners zaken zelf (buiten overheid om) laten regelen. Een verplichting van energiecoöperaties bij zonneweiden zou ook een goede stap zijn….jammer dat we ons amendement op het afwegingskader niet goede hebben kunnen ‘verkopen’.

Hebben burgers voldoende input mogelijkheden? Naast ombudsman, klachtencommissie of zelfs klachten over de raad kunnen mensen partijen aanspreken. Ze kunnen LID worden van een partij en via hun lidmaatschap directe invloed uitoefenen op politieke besluiten. Een bepaalde rol speelt daarin de Hoogeveense courant of sociale media. Daarmee kan ook invloed uitgeoefend worden. Redactie biedt erg veel vrijheid dus daarmee kan iedere inwoners (zelfs wekelijks) zijn of haar mening geven. Hierbij geef ik graag bovenstaande in een model weer:

Optimale burgerparticipatie met Hoogeveense voorbeelden
Het gaat goed met de burgerparticipatie. Het is immers ‘druk in de kloof’. We bieden de burger ook veel mogelijkheden en CDA is er zelfs niet vies van om de burger het recht om de overheid uit te dagen te geven. Dus als je het beter kan, zeg het dan! In onderstaande model staat ‘right to challenge’ ook bovenaan! Verder spreekt dit model ook voor zich zelf. Er zijn dus vier niveaus van burgerparticipatie en dat geheel bevind zich binnen een (blauw) kader van gemeentebestuur en gemeenteraad. Met voldoende mogelijkheden om in gesprek te gaan! Wilt u meer weten dan mailt u mij maar over dit model.

In dit model werkt Hoogeveen volgens mij ook. Ik kon in ieder geval bij ieder niveau voorbeelden bedenken. Zie dus dit model nogmaals maar nu met (in groen) een paar voorbeelden

Ik trek uit dit model ook wel een paar conclusies:

Schaf inspreken bij raad af en werk aan dialoogavond 2.0
Als je graag met de gehele gemeenteraad wilt spreken kun je bij de griffier spreektijd vragen. In 3 minuten kan men de raad meegeven wat men belangrijk vind. Dat is goed, er wordt serieus geluisterd. Echter het is vaak vrij lastig om zo laat nog wijzingen in afgewogen standpunten aan te brengen. Om onderzoek te doen. Of om andere partijen te raadplegen. Na debat zijn er nog wel 14 dagen, maar dan is het standpunt al gecommuniceerd. Kortom als we echt in gesprek willen met inwoners als gemeenteraad (naast dat we dat als partij doen) en dat ook in openbaarheid willen doen, dan moeten we verder met het recent geïmplementeerde fenomeen ‘dialoog-avond’. En dat moeten dan geen aan een schakeling van praatjes worden. Dat is geen dialoog. Wat kunnen we anders doen:
1. In de burgerzaal is meer ruimte
2. Inleidingen, maar ook gesprektafels om standpunten uit te wisselen
3. Standpunten van te voren ingestuurd (zienswijzen)
4. Meer oplossingen, minder politiek
5. Inzetten op burgerlobbyisten
6. Opzetten van digitaal platform om ideeën uit te wisselen of te chatten met raadsleden

Burgerlobbyisten
De Italiaanse hoogleraar Alberto Alemanno zet in op burgerlobbyisten om de democratie beter te laten functioneren. Hij heeft zelfs een organisatie opgezet onder de naam ‘The Good Lobby’. Een organisatie die burgers die een probleem hoger op de politieke agenda wil zetten tracht te helpen. De burgers moeten meer de dialoog aan gaan met de gekozen vertegenwoordigers… in Hoogeveen zien we in wijken, dorpen, vernigingen en rondom allerlei onderwerpen inwoners zich bundelen en staan politieke partijen open voor gesprek. Dat gaat dus best prima.

Voer actief debat door partijen
Het is overigens de taak (al vele decennia) van de partijen om met inwoners, kiezers ook wel burgers genoemd, contact te houden. Om discussieavonden op te zetten. Om politieke cafés te houden, spreekuren te agenderen, in brede zin aanspreekbaar te zijn, om de straat op te gaan en bij de wijkvereniging aan te schuiven. Dat hoeft niet de gemeenteraad te organiseren. Het is druk in de kloof, maar het gaat niet goed als de politieke partijen daar afwezig zijn.

Zorg voor budget voor huis van Thorbecke
Politici doen het politieke werk er even bij. Enkele heeft de luxe om het te combineren met een weinig arbeidsintensieve vorm van inkomensverzameling. Veelal een pensioen….maar de 7 van de 8 leden van de CDA-fractie hebben een volledig (of meer) baan. Vaak zien we in de politiek ook mensen die makkelijk van en naar hun werk kunnen gaan (terugkeergarantie of zo hebben). De anderen nemen een carrière-risico. Als ondernemer voel ik me sowieso erg alleen in de raad. Naast 2 agrarisch ondernemers en enkele zzp-ers is er niemand met een bedrijf met veel personeel in de raad. #geenzinnan? Maar toch een mening? Dat komt me gemakkelijk voor. Beste stuurlui staan…en dat soort gedachten. Kortom om het politieke werk goed te kunnen doen zouden gemeenten goede faciliteiten moeten creëren. Voldoende griffie, onderzoekpotentieel door serieuze en snel reagerende rekenkamers of gewoon voldoende budget. Om zelf meer uren te maken als raadslid of om deskundigen zaken te laten onderzoeken of te laten uitleggen. Nu werken wij volgens mijn berekeningen (het onderwerp stond immers j.l. donderdag de raadsagenda van Hoogeveen) voor € 12.50 netto per uur. Ok, dat is nog boven minimumloon, maar de verantwoordelijkheden liggen ook een serieuze stukkie zwaarder als bij een reguliere baan met dergelijke beloning. En hoor me goed, ik pleit niet voor meer geld voor mezelf, maar voor meer faciliteiten of budget. Meer menskracht of diepgang. Raadsleden moeten belangrijke dilemma’s overwinnen. Dat vraag opleiding, onderzoek en diepgang. En we weten dat de nodige politici vooral uit idealisme zijn gestart en vervolgens grote keuzes moeten maken, afwegingen die in het dagelijkse leven tot de datum van verkiezing nog niet voorkomen. Steken we 31 miljoen in een ijsbaan-zwembad? Kunnen we op de WMO of jeugdzorg besparen? Hoe houden we de leefbaarheid in onze regio, o.a. t.a.v. de zorg op peil….beste klussen, met veel impact. Op portefeuille van de burgers en zelf op het leven van de burgers! We hebben echt grote uitdagingen, zelfs in rijk en gelukkig Nederland!

CNV wijst op echte actiepunten
Tussendoor wijst CNV ook nog even op de echte actiepunten die we in Nederland moeten ondernemen. 200.000 mesnen onder de armoedegrens. Veel mensen die voor minimuminkomen werken. Zeker als we ook naar de ZZP-ers kijken. Maar CNV wijst ook lonen, flexibele contracten en banen voor mensen die aan de kant staan. Een basisbaan zou wellicht een impuls kunnen zijn….maar dat is een nieuw onderwerp!
Uitwisseling van standpunten, dan kritisch debat en vervolgens samenwerken, leve de gemeenteraad! Wat mooi dat het druk is in de kloof! Laten we er gezamenlijk wat van maken. Want na informatie verzamelen, meningen uitwisselen moeten we in polderland Nederland gaan samenwerken. Dus ruzie of discussie mag, maar wil je het land verder helpen dan moeten we de handen in een slaan. En het klopt dat doe je makkelijkste met de koe die in de koestal het dichtst bij je staat! Dus de wet van de koestal werkt ook andersom in politiek Nederland.