Dit is een blog (altijd op persoonlijke titel) over de oproep van de Hoogeveense ondernemers. Daarmee geef ik een inkijkje hoe ik aan de slag wil met de kwestie van het ‘zakencollege 2022 en verder’. Eerst de ordelijke politieke weg via politieke partijen. Daar is alle ruimte voor afweging.
Afgelopen week verscheen het rapport ‘Hoogeveen, sterk verankerd in de regio’ van de gezamenlijke Hoogeveense ondernemersverenigingen. Het is 23 pagina’s met veel goede voorstellen. Ik heb het al langs onze visie gelegd. En kwam tot een goede score (22 van 25 zijn we het 100% mee eens). Zie daarvoor de bijlage bij deze blog op de laatste pagina.
Dan volgt in het rapport de pagina 24, de laatste pagina met een ‘oproep aan de politieke partijen’. Dit haalde de lokale pers. Ik dacht nog even dat de titel uit het DvhN uit de koker van de journalistiek kwam, maar helaas is het letterlijk uit het rapport overgenomen. In zomer 2020 heb ik n.a.v. op punten denigrerende brieven van de Hoogeveense ondernemers geprobeerd om in gesprek te komen. Dat werd afgehouden, men wilde alleen met alle partijen spreken en net op een moment dat ik echt niet kon. Blijf wel het gevoel krijgen dat dergelijk gesprek nu node gemist wordt. Dit was de kop in het dagblad die me enorm deed fronzen. Zeker omdat ook de ondernemers natuurlijk de democratische grondrechten goed kennen.
Noodgreep
Ik wil voorop stellen: de keuze voor een zakencollege is een noodgreep geweest. Op 30 juni en 2 juli mocht ik de motie ‘zomerakkoord’ presenteren. Ik heb dat al in andere blogs toegelicht. Als fractie hadden we niet het gevoel dat het zittende bestuur van Hoogeveen voldoende kon ingrijpen in de (financiële) problematiek van Hoogeveen. Dat gevoel werd in voorjaar 2020 bevestigd bij aantal acties zoals de kwestie van uitgavenstop, de 2 mln voor scholen en het rapport van / met Harry van Braak. Zie eerdere blogs: Verrijking – Kreuzeman
Doel van het zomerakkoord was om verbinding tussen alle partijen te krijgen, een concreet financieel reddingsplan op te stellen en daarbij bestuurders aan te stellen die het zouden kunnen uitvoeren. Of dat onze eigen Erik Giethoorn zou zijn of niet, dat lieten we helemaal open. Het was dus best politiek riskant, maar voor het belang van Hoogeveen vonden we dat we dat moesten doen. Een (heel) enkele partij zag wat er gebeurde en bedankte ons (dank Inge), maar de meesten gingen vol in de aanval omdat ze ons verdachten van allerlei tactieken, politieke spelletjes of straatjes schoonvegen. Zegt m.i. ook iets over hoe de politiek in Hoogeveen in elkaar zit of zat. Dat er dus iets moest veranderen was ons duidelijk. Na de zomer 2020 was duidelijk dat de raad in meerderheid voor extern geworven, en politiek niet verbonden, college was. En zo werd (PvdA) motie zakencollege aangenomen. Er was geen profiel, noch een procesbeschrijving hoe een zakencollege tot stand moest komen. Het was een noodgreep.
Proces 2020
Het proces 2020 was één waarbij met hulp van de commissaris Klijnsma in 24 uur twee procesbegeleiders werden gevonden. Beide vooral nauw verbonden met de provincie en niet heel expliciet of actueel met Hoogeveen. Er werd een bureau ingehuurd om een profiel en proces te maken. Er was wel veel discussie over hoe e.e.a. moest verlopen. Bijvoorbeeld een zwaar punt voor ons was: ‘hoe krijgen wij invloed op de selectie van long naar shortlist’. Dat ging moeizaam. Maar binnen maand stond alles in de benen en kon er gesolliciteerd worden. Er waren 80 vrouwen en mannen op tijd. Ik geloof nog 3 te laat. Volgens mij haalden we niet 33% vrouwen. Dat was jammer, want het leek ons gezond om vooral ook vrouwen in het college te krijgen.
Zonder alle stukken in te zien mocht de selectiecommissie die bestond uit (min of meer gedwongen) 8 fractievoorzitters toch zien wie afgevallen waren in de ‘voorselectie’ door het begeleidingsbureau. Pogingen om mensen naar de shortlist te krijgen zou niet lukken. Kortom er was een shortlist van 12 kandidaten die in 2 dagen op een mooie Overijsselse locatie langs mochten komen. Ik durf te stellen dat de 4 personen die er nu zitten ook tot de beste kandidaten van die 12 behoorden. Als we naar het proces kijken, dan hebben deze 8 fractievoorzitters beslist wie het college mochten vormen. Daarbij hadden alle 8 evenveel invloed (variant op one man, one vote). Niets via de raad, niets via de partijen, niets in de openbaarheid. En wat ik bij zakencolleges een groot issues vind: niets via de kiezers. Daarom blijf ik van mening, hoe goed ons zakencollege ook is en hoe nodig ze ook waren: het is een democratische noodgreep geweest.
Gelukkig voert het zakencollege wel een door de raad opgesteld programma uit. Zogenaamde ‘Schone Lei’. Namens mijn partij mocht ik herhaaldelijk (m.n. 27-aug-21) aangeven waar wij het NIET eens waren in Schone Lei en uiteindelijk werd dit bij de begrotingsbehandeling op 3 december dan ook nog GELUKKIG geamendeerd. Zo werkt de politiek, gewoon in openbaar debat zeggen waar je voor staat en dan kijken of er een meerderheid voor te vinden is.
Afglijden naar oude tijden
De ondernemers schrijven dat we moeten voorkomen dat we afglijden naar oude tijden. Er wordt daarbij het nodige gesuggereerd, maar niet concreet gemaakt wat men precies bedoelt. Doelt men op de houding van enkele partijen die meerdere keren moties van wantrouwen heeft ingediend? Doelt men op in Hoogeveen onbestaanbaar geachte weglopen uit de raadszaal van de oppositiepartijen? Doelt men op ongefundeerde zwartmakerij van andere partijen? Of doelt me op de oorzaken van de financiële problemen? Over dat laatste kunnen we kort zijn. In oude tijden (1995-2017) werd er ter financiering van investeringen gespaard. Zelfs ter afboeking van grondposities werd er door de wethouder van financiën gespaard. De decentralisaties starten met extra middelen in 2015, pas in 2017 werd duidelijk hoe moeilijk het was om financieel jeugdhulp en wmo rond te krijgen. In 2018 en 2019 leiden we grote verliezen in dat domein. In exploitatie (is wat anders dan financiering) was ruimte voor afschrijving, dus voor kapitaalslasten van investeringen. Zo staat er in Hoogeveen wel wat. Cultuureel, sportief, wonen, wegen… Er is wel wat gerealiseerd ‘in oude tijden’. Ik neem dus aan dat de ondernemers niet allerlei financieel minder onderlegde personen napraten en roepen dat het probleem lag in het investeren uit het verleden? Het blijft in het rapport ongewis.
Als men doelt op minder 18-13 verhoudingen in de raad, op betere communicatie uit SWO, SBMC en college, als men doelt op meer verbinding dan strijd tussen politieke partijen dan kan ik het volgen. CDA had in het verleden altijd de doelstelling: coalitie plus één. Dus probeer altijd te kijken of je ook oppositiepartijen kunt vinden die voor een voorstel zijn. Zelfs bij IJZ in 2014-2018 lukt dat bij voorbeeld. We weten dat de kwaliteit van een democratie afgelezen word aan hoe de meerderheid met de minderheden omgaat.
Coalitiegekonkel
Waarom coalitiegekonkel? Wat wordt daarmee bedoelt? Het faire democratische proces van vinden van meerderheden? Heeft het fenomeen coalitievorming helemaal afgedaan? Het is namelijk ook een methode die recht doet aan democratische processen en uitslagen van verkiezingen. Het zorgt ook voor stabiliteit en lange (re) termijn visies.
Waarom staat er geen politiek gekonkel of oppositiegekonkel? Het geeft mij het beeld van een zeer eenzijdige visie van de ondernemers op de toenmalige politieke situatie in Hoogeveen. Het impliceert dat de problemen door de coalitie (van GB, CU en CDA) veroorzaakt zijn. Deze partijen droegen verantwoordelijkheid in bestuurlijke zin, maar B&W is van alle partijen en van alle bewoners. Als de problemen door de coalitie zijn ontstaan dan vraagt dat verdieping. Zoals ik al vaker heb aangegeven of heb doorgerekend kwamen in genoemde jaren de verliezen voor 75-80% uit sociaal domein. Met name de begroting van jeugd en van Wmo stroomden jaar naar jaar over. Helaas nu ook nog steeds….! Is dat het gevolg van moties, amendementen of initiatieven van de coalitie? Of zelfs van de wethouders van de coalitiepartijen? Oorzaken liggen voor jeugd minimaal op 5 terreinen (zie blog Jeugdzorg vijfkoppig monster – Kreuzeman) en voor WMO bijvoorbeeld in wetgeving uit Den Haag of uitvoering van beleid (thuiszorg) in Hoogeveen. Het is gemakkelijk om dat af te doen als coalitiegekonkel? Of hebben de ondernemers een voorkeur voor partijen die niet tot de toenmalige coalitie behoorden? Ook deze suggesties blijven ongewis.
Zelfs als je zou durven beweren dat IJZ één van de oorzaken is. Dan moet je nog kijken wat de coalitie heeft gedaan. Op 18 november 2018 is de motie ‘duidelijkheid IJZ’ ingediend door coalitie en raadsbreed aangenomen. Daarmee werden hele duidelijke spelregels aan dit project opgelegd. Dat was kaderstellen pur sang.
Gelukkig zie ik dat er meer mensen (met inzicht) zo over denken. Lees maar eens:
Zakencollege Hoogeveen is bijna klaar (bertmoormann.blog)
Hoe nu verder
Ondernemers roepen partijen (juiste adres) op om te zoeken naar geschikte en capabele kandidaten voor de gemeenteraad. Dit impliceert dat deze er nu niet in zitten? Of ben ik te negatief? Deze oproep is overigens zeer terecht en ik zie in mijn partij ook hoe daar honderden uren in zitten en men heel 2021 daar al mee bezig is. En dan kijken we ook verder, naar 2024 en 2028. De kandidaten van die jaren moeten nu ook al opgeleid worden en de bestuurders van die tijd moeten nu al meelopen. We kijken naar kwaliteiten, opleiding en bestuurlijke ervaring. Maar bovenal hebben ze hart voor Hoogeveen. Dat lukt bij zakencollege ’s wellicht ook, maar al je (ver) buiten Hoogeveen woont is dat gewoon wel veel moeilijker. Dat geeft wel het genoemde voordeel van meer op afstand staan. Zoals bij iedere bestuurder is het balans vinden in het kader van ‘betrokken distantie’.
Ondernemers vragen naar kandidaten die open-minded zijn, in staat zijn tot reflectie en oog hebben voor resultaten op de lange termijn in plaats van goedkoop effectbejag op de korte termijn. Dit impliceert heel duidelijk dat dit de afgelopen tijd niet het geval is geweest….. Ik voel me daar helemaal niet op aangesproken. Maar voor de toekomst zijn dit prima adviezen. Ook in 2018-2022 hebben we voorstellen van iedereen op inhoud beoordeeld en soms gesteund. Soms zelfs voorstellen gedaan die niet door de gehele coalitie gesteund werden (coöperatieverplichting bij zonnekader 2.0 bijvoorbeeld). Dualisme kent vele gezichten. Ik noem er drie. Tussen college en partijen, tussen (coalitie-) partijen en zelfs binnen partijen. Nu kan ik hardop en duidelijk zeggen aan alle drie heeft het m.i. in 2014-2022 absoluut niet ontbroken. Het voorstel ‘zomerakkoord’ van mijn partij is het ultieme voorbeeld daarvan. Ik kan echt niet meer dualisme bedenken dan ik in 2018-2022 heb meegemaakt. Ben dan ook benieuwd waarop gedoeld wordt bij deze uitspraak in dit visiedocument.
Ik dank de ondernemers dat zij ons de voortzetting van het zakencollege in overweging geven. Ik ben daar wel uit. Heb mijn visie al opgesteld en gecommuniceerd binnen mijn partij. Want zo werk een democratie (nog wel). We bespreken dat in onze partij. Met de politieke verantwoordelijken (fractie), met bestuur en met leden. Op basis daarvan maken we een partij- en/of verkiezingsprogramma. Dat kan door leden geamendeerd worden en vormt de basis voor de kiezers om op 16 maart 2022 een rood vakje vol te kleuren. Daarna kijken we hoe de kiezers hebben beslist en gaan partijen met een opdracht aan de slag op 17 maart 2022. Het zou goed zijn als de kiezer weet op wie zij of hij stemt als het gaat om door partijen gewogen kandidaten die mogelijk wethouder zouden willen worden. Ik realiseer me dat dit soms lastig is. Neem een topkandidaat die nu ergens elders werkzaam is. Politiek is onzeker en jezelf op dat vlak ‘bloot’ geven kan voor een loopbaan funest zijn. Kortom, mooi als het kan, maar het kan niet altijd 100% in openbaarheid. Omdat het zakencollege het goed aanpakt, zou ik me kunnen voorstellen dat er partijen zijn die één of meerdere leden van het zakencollege op hun lijst zetten zodat de kiezer kan aangeven wie zij/hij wil hebben in het college. Voor mijn partij geldt dan wel dat deze kandidaten onze grondwaarden moet ondertekenen. Zie: 2020 – Zij aan zij.pdf (d14uo0i7wmc99w.cloudfront.net)
Dus voor wat het standpunt rondom zakencolleges moet u uw stem laten horen in de politieke partijen. Ik roep daarom alle voorzitters Stam, Wolting, Mannak en Klok op om vooral hun lidmaatschap van een politieke partij te gebruiken om hun oproepen te herhalen en kracht bij te zetten. Dat is m.i. hoe in 2022 democratie in Nederland werkt. Ze zijn alle 4 met al hun leden welkom op de ledenvergadering van het CDA, daar durf ik hen wel voor uit te nodigen. Let wel wil je invloed en je stem letterlijk en figuurlijk laten horen, dan moet je wel lid worden van een partij. Zo werkt het gelukkig….en adviezen zijn altijd welkom!
Bijlage alle adviezen op een rij
| # | Aanbeveling ondernemers | Reactie |
| 1 | Erfenis van Roelof van Echten: Toch liggen er volop kansen voor Hoogeveen. In het verleden is meermalen aangetoond dat de inwoners zich weten aan te passen aan veranderende omstandigheden, dat er gemeenschapszin is en dat ‘samen de schouders eronder’ geen loze kreet is. | Klopt helemaal, Hoogeveen heeft heel veel goed. Inwoners zijn aanpakkers en staan om die mentaliteit bekend. Echter Hoogeveen heeft ook hoge gemiddelden als het gaat om laag of lager inkomen. |
| 2 | zoek actieve aansluiting bij het Deltaplan woningbouw Noord-Nederland | Goed punt! |
| 3 | investeer in betaalbare woningbouw voor jongeren, óók in de dorpen | Prima suggestie, vraagt nog wel iets meer dan alleen investeren. |
| 4 | houdt verbinding met de initiatieven rond de Lelylijn en de Nedersaksenlijn. Deze beide spoorlijnen zullen Hoogeveen niet aandoen en daarom is het zaak te zorgen dat Hoogeveen voldoende aansluiting houdt met het bestaande spoor, bijvoorbeeld met een hogere frequentie van de huidige stoptrein om een betere aansluiting te creëren. | Verbinding houden is niet moeilijk. VNONCW zit volop in de lobby, daar bij aansluiten is nodig. Maar misschien moeten we meer doen dan alleen spoor. De A48 moet niet worden vergeten. En ook vervoer met ander duurzame middelen. |
| 5 | Herinrichting Hoofdstraat-zuid (2023) | Volgens ons zijn daar nog middelen voor, dus pragmatisch en goed afwerken hoofdstraat-project. Hoofdstraat is nu no 1. Trekker naar Hoogeveen. |
| 6 | Upgrading van de parkeerterreinen inclusief een gastvrije ontvangst (2022) | Moet worden meegenomen worden in de investeringsplannen. Gastvrije ontvangst moeten worden uitgewerkt. |
| 7 | Kwalitatief goed beheer van de openbare ruimte (groenvoorziening, prullenbakken, vegen (2021) | Lijkt me iets voor gezamenlijke partijen. Gemeente zal haar taak daarin op pakken. Plantenbakken in bloei zijn mooi voorbeeld hoe het kan. |
| 8 | Aanpakken van de leegstand, gebruikmaken van de middelen die beschikbaar zijn voor transitie (2021) | Hier is al een regeling voor, maar creatief blijven verder denken. Misschien goede combinatie met evenementen bedenken (super zaterdag?) |
| 9 | Actief benaderen van winkels om zich te vestigen (2021 e.v.) | Doen we dat nu niet? |
| 10 | Actief ondersteunen van startende ondernemers (zie ook hieronder bij 5.) (2021 e.v.) | De vraag is of dit een 100% taak van de gemeente is. KvK, VNONCW, ondernemersverenigingen, dienstverleners, onderwijs en gemeente kunnen hierin samenwerken |
| 11 | Detailhandelsvisie: winkels horen in het centrum, niet op de bedrijventerreinen (2021 e.v.) | De uitspraak is makkelijker dan de daad. |
| 12 | Voldoende middelen reserveren voor de marketing van Hoogeveen (zie ook hieronder bij 4.) (2021 e.v.) | Ja en we willen graag goede marketing en zien daarom graag dat dit geïntegreerd wordt met EZ en grondzaken |
| 13 | BIZ: De gezamenlijke ondernemers verwachten van de gemeente naast een financiële bijdrage vooral een proactieve houding als het gaat om ondersteuning bij het ‘vermarkten’ van de binnenstad, het organiseren van evenementen (vergunningverlening) en het aanboren van externe – landelijke en provinciale – subsidies. | Volgens ons is daar wel capaciteit voor bij EZ. Lobby is taak van allen, met name B&W. |
| 14 | Het kan en mag niet zo zijn dat woningbouw ten koste gaat van publieke parkeerruimte. | Afwegingen moeten gemaakt worden. Plannen van Bhalotra zijn prachtig. Zie ook Katwijk, parkeren onder de grond en wonen d’r boven is een (dure) optie. |
| 15 | Belangrijk hierbij vinden wij ook dat wordt aangesloten bij de boodschap en campagnes van Marketing Drenthe die erop gericht zijn om Drenthe als sterk merk onder de aandacht te brengen. Juist op dit punt is gemeentelijke inspanning zeer wenselijk. | Marketing Drenthe heeft andere doelen dan Hoogeveen. Samenwerken moet, maar eigen gezicht houden moet ook. We hopen dat Maya Hoogeveen op de kaart mag zetten. Mooi initiatief en we roepen op dat gemeentelijke marketing hierop aan mag aansluiten. |
| 16 | Blijf investeren in goed basis- en voortgezet onderwijs. | Dit is natuurlijk maar heel beperkt een taak van de gemeente. We dienen te zorgen voor goede gebouwen. |
| 17 | Ondersteun actief de aansluiting van het beroepsonderwijs op het bedrijfsleven. | Hierbij zouden oude beproefde methoden als ‘zodat het netwerkt’ weer ingezet moeten worden. Ondernemers zien ook kansen en worden extra gemotiveerd oor krapte op arbeidsmarkt. Samenwerking met werkplein is must. |
| 18 | Blijf actief betrokken bij de IT-Hub en de Universiteit van het Noorden (samenwerking van RUG, Hanzehogeschool, NHL Stenden, Van Hall Larenstein, UMCG) en faciliteer de aansluiting van het Hoogeveens onderwijs en bedrijfsleven op deze ontwikkelingen. Heb hierbij ook aandacht voor met name de kleine bedrijven die het vaak ontbreekt aan capaciteit om actief te innoveren | Prima suggesties, belangrijke opdracht voor IT-hub en taak van gemeente om hier maximaal aan bij te dragen. Open houding van IT-hub richting MKB is belangrijke opdracht. |
| 19 | Energie: Wij roepen de gemeente op om te zorgen voor goede voorlichting aan de ondernemers, praktische ondersteuning bij de aanpak en advisering over beschikbare subsidies. | Goed voorstel! |
| 20 | STIB: “ondernemers helpen ondernemers”. De coaches en ambassadeurs van STiB doen dit onbezoldigd en vormen een belangrijk netwerkgroep waarin veel kennis door succesvolle ondernemers in en om Hoogeveen is bijeengebracht. Een klein en efficiënt bedrijfsbureau verricht coördinerende en uitvoerende taken. Het is betreurenswaardig dat de gemeentelijke subsidie voor STiB wordt afgebouwd naar 0 en dat STiB dus op korte termijn zijn activiteiten daarom moet staken. | Misschien kunnen succesvolle bedrijven bijdragen aan startende bedrijven. Ministerie van EZ, KvK en MKB-fonds en genoemde IBDO zijn ook partijen die bijdragen kunnen leveren. Revolverende fondsen werken in andere branches ook.
Ondernemers doen hun werk pro deo, dus in de kern kan het STIB-werk voorgezet worden?
Gemeente levert uren EZ en investeren in bijdragen via werkplein, participatie-wet en LKS/Go-Risk, Simpel Switchen en diverse andere regelingen. |
| 21 | – dan moeten we onze schroom van ons af gooien en van ons laten horen en zien! We hebben enorm veel potentieel in huis in Hoogeveen maar veel voltrekt zich buiten het zicht. Dat is jammer en daar blijven kansen liggen. | Juist, trots zijn op ’t Ogeveine. De stickers zijn nog beschikbaar! Ik ben van ’t Ogeveine – Kreuzeman |
| 22 | Marketing is hier het sleutelbegrip om Hoogeveen hernieuwd op de kaart te zetten als een stad waar het prima wonen, werken en vertoeven is en waar de doorsnee Hoogevener gewoon trots op mag zijn! | Zie punt 21. Helemaal eens. |
| 23 | Maar ook een stad die een aantrekkelijke vestigingsplaats is voor bedrijven en een strategische ligging waarmee opnieuw een functie als handelsknooppunt binnen bereik is. | Klopt helemaal. |
| 24 | Marketing is wat ons betreft niet ‘reclame maken’ maar het ‘vermarkten’ van een sterk product, een merk waarbij de verpakking moet congrueren met de inhoud: wat je uitstraalt, moet je waarmaken! | Waarheid als een koe en toch ook wel een beetje een open deur. Laten we het waarmaken. City Marketing is bij veel steden een opdracht van een aparte stichting waarbij ondernemers ook mee besturen. Zie RvC van stg Marketing Groningen. |
| 25 | Alleen daarom al is marketing een gezamenlijke inspanning van provinciale en lokale overheid en ondernemers | Laten we hierop inzetten. Goede keuze. |
Deze 25 punten heb ik als adviezen van de Hoogeveense ondernemers uit het position paper gehaald. Mogelijk (latere hoofdstukken werkten anders dan de eerdere) heb ik nog wat gemist heb. Zelf zie ik nog wel paar andere punten van aandacht voor het Hoogeveen van de toekomst. Hoe zorgen we d’r voor dat Hoogeveen in 2030 of 2040 ook nog een plaats is om trots op te zijn….?
Ik mis in een position paper rondom de toekomst van Hoogeveen nog de volgende onderwerpen:
- Zingeving, levensbeschouwing en link met praktische democratische uitvoering, dat vind ik belangrijk in een visie…
- Zorg, ziekenhuis tot ouderzorg. Thuishulp en jeugdhulp. Hoe is de visie daarop?
- Sociale zaken, bijstand, armoede, schulden en de ontsnapping daaruit.
- Cultuur, met grote en kleine C.
- Sport en (collectieve) sportvoorzieningen
- Veiligheid?
- Wegen? Rotondes?
- Klimaatverandering en de effecten op samenleving en economie
- Burgerparticipatie en de evolutie van de democratie
Wat voor stad wil Hoogeveen zijn. Duurzaam? Volgroeit? Circulair? Sociaal? Ondernemend? Recreërend? Religieus? Voor een visie op Hoogeveen is nog wel wat meer nodig….gelukkig krijgen we de kans als politieke partijen te laten zien welke visie wij hebben op Hoogeveen. Ik ben d’r wel uit:
