Blogje met daarin de tekst van de column op Radio Hoogeveen op zaterdag 13 augustus 2022. Het is bloedheet buiten maar Johan heeft de airco lekker aan….

Wat zit in deze blog?

  1. Speech
  2. Boek Groene Groei
  3. Reactie op Carbon Wallet
  4. Online debatteren
  5. Constructief debat.
  6. Ambities van Hoogeveen

Speech

Beste luisteraars van radio Hoogeveen,

In de meest zomerse week van dit jaar ging het bij u aan tafel ook vast over de volatiele Nederlandse economie….? Het ging in deze hittegolf met 5 dagen + 30 graden over de periode dat we op -10 of -5 graden komen te zitten. Het ging dus over de energielasten van de komende winter. Zij die uit financiële of milieuoverwegingen hun huis voorzien hebben van isolatie, zonnepanelen, warmtepompen die wrijven zich in de handen, anderen kijken met angst en beven naar de einddatum van het energiecontract en de rest vraagt zich af wat moet ik met de HR-ketel op gas, kan ik ook ombouwen naar groene waterstof?. Met de huidige 8 keer hogere energieprijs is de vraag wie betaald de rekening van waterstof weer een heel andere geworden? Toch maar verhuizen naar de Erflanden?

Deze week was ik bij een echtpaar met alleen AOW. Hun voorschot op de flat ging van € 60 naar € 170 per maand. Dat is 10% van het inkomen. Drie keer zo veel als eind 2021….hun inkomen is gelukkig net lager dan de grens voor de energietoeslag namelijk 1893 (grens voor echtpaar > 65 jaar is 1.893 euro) ….maar goed dat deze pensionado’s geen kranten zijn gaan rondbrengen, alleen de 1000 euro bonus zou hen al de energietoelage gekost hebben. Wat een gek land zijn we toch, dat wij ‘op de bank blijven zitten’ daarmee belonen! Gek omdat mensen eigenlijk graag wat willen doen….maar dat niet kunnen omdat het hen teveel geld kost.

De hoofdvraag blijft. Als we nu 5 dagen 10 graden te veel aan warmte hebben, hoe houden we die warmte vast zodat we dat weer kunnen gebruiken als het 10 dagen 5 graden te koud is. Hoe kunnen we dus verduurzamen als we weinig geld hebben?  We moeten inmiddels wel verduurzamen. Nu niet meer uit ideële overtuiging maar om financiële redenen!  Hoe gaan we dat doen?

Barbara Baarsma liet daar in 2021 al een luchtballontje over op. In haar boek ‘Groene Groei’ schrijft ze op pagina 236 over de carbon wallet ook wel koolstofkrediet genoemd. Het is niet haar voorkeursoplossing. Dat is gewoon heffingen. Mooi woord voor meer belastingen, de CO-2-Taks genaamd. Inmiddels is in komkommerend Nederland wel iedereen over haar heen gevallen, terwijl ze het zo goed bedoelde. Baarsma schrijft zelfs ‘door creatieve apolitieke oplossingen kan iedereen meedoen en wordt klimaatbeleid geen splijtzwam, maar een verbindende kracht’…. haar boek staat vol van economische gedachten. Het werken aan een andere economie is m.i. goede grondhouding. Werken aan een economie waarbij op milieuvervuiling ook een prijs staat., een eerlijke economie en niet één waar je met veel geld je milieuschuld kunt afkopen. Dat lijkt op de handel in aflaten. En daar zijn we sinds iemand 95 stellingen aan een kerkdeur spijkerde toch mee opgehouden? En verduurzaming hangt niet alleen af van de kosten-baten-afweging, ook van de eerlijke verdeling van de kosten.  Iets wat ons nu niet lukt.  Vermogensongelijkheid en ongelijke verduurzaming gaan namelijk al jaren hand in hand. En dan zijn vooral ‘het middeninkomens’ de dupe. Geen woningbouwcoöperatie die het dak vol legt met zonnepanelen, geen gemeente die € 1.300 of meer overmaakt voor hoge energielasten  en geen elektrische en fiscaalvriendelijke leaseauto om de rit naar het werk te maken. Geen kennis van duurzaamheidsleningen en geen eigen geld om het huis te verduurzamen….. dan toch maar die emissiehandel? Europese bedrijven hebben deze vorm van handel al jaren. Het heet Emissions Trading System (ETS). En wie gebruiken dat veelal? Grote bedrijven! En zij verdienen er miljarden aan. Ondermeer de energiereuzen. Reuzen die van twee walletjes eten. Subsidie op verduurzaming en belastingvoordeel op fossiele brandstoffen? En die rekening komt bij de consument te liggen?  Daarbij bestaat de gasprijs in Nederland om politieke redenen voor zo’n 50% uit belastingen….Laat onze regering eens beginnen haar eigen politiek gestuurde belastingbeleid en de belastingvoordelen van Eon (moeder Essent), Vattenfall (voorheen Nuon) of Mitsubishi (eigenaar van Eneco)!

En mevrouw Baarsma? Als hoogleraar gewoon lekker doorgaan met werken aan een eerlijke nieuwe economie, en als rabodirecteur heeft ze volgens mij met haar collega’s ook nog wat andere uitdagingen op haar bordje. Want als alle boeren gaan opzeggen bij de Rabobank, wie moet dan straks de Twin Towers van Hoogeveen financieren? Twin Towers waar je op de rooftopbar over de rand kunt schommelen? Of towers waar je alle natura2000 gebieden in onze omgeving goed kunt zien… met.de Twin Towers liep het slecht mee af, dus ondernemers van de Tamboer bezint eer begint. De bestaande torens van Hoogeveen (Arend en Stoeke) staan in Hoogeveen al jaren later boven aan de lelijkste gebouwen top 10 …..Houdt het passend in historie en landschap. Hoe mooi ambities van wethouders of projectontwikkelaars ook zijn. O ja, en houdt het groen en gasvrij zodat de energielasten geen obstakel zijn….

Groene groei

Voor deze speech annex blog heb ik het boek Groene Groei doorgenomen en aantal belangrijke hoofdstukken gelezen. Zeker hoofdstuk box 16 ‘carbon wallet als middel om burgers te betrekken bij de energietransitie en die betaalbaar houden voor lagere inkomens’.  Het 16de advies in dit boek. Hét advies waar veel commotie over was….

Zowel de corona- als de klimaatcrisis heeft de roep om consuminderen versterkt en economische groei in een kwaad daglicht gezet. Maar hoe wenselijk is dat? Als we willen dat onze kinderen en kleinkinderen kunnen leven op hetzelfde welvaartsniveau als wij, dan hebben we een voor inflatie gecorrigeerde economische groei van een paar procent per jaar nodig. Waarom? Onder andere om de kosten van de vergrijzing op te vangen en de herverdeling van rijk naar arm te betalen. Zeker zolang we zaken als onderwijs, zorg en rechtspraak uit collectieve middelen betalen, is economische groei nodig. Maar dan wel groene groei, dus groei die rekening houdt met kansenongelijkheid en klimaatverandering. Baarsma geeft antwoord in het boek op de vraag of economische groei zinvol dan wel onzinnig is. Ze legt uit waarom economische groei niet zaligmakend is. Ook laat ze zien hoe een zinvolle economische groei eruit kan zien en wat daarvoor nodig is.

Iedereen een eigen CO2-budget. Het is één van de oplossingen die econoom Barbara Baarsma oppert om ervoor te zorgen dat de aarde niet meer dan 1,5 graad opwarmt. Mensen kunnen die rechten dan onderling verhandelen. “Totdat de credits op zijn”, zegt Baarsma. Baarsma denkt dat een “carbon wallet” per persoon en per bedrijf het draagvlak kan vergroten en tot een eerlijkere verdeling van de lasten leidt. Het idee: we rekenen uit hoeveel broeikasgassen we nog mogen uitstoten om binnen de 1,5 graad of 2 graden opwarming te blijven en verdelen deze rechten over burgers en bedrijven.

Mensen met een groot huis, twee auto’s en een voorkeur voor veel vliegvakanties kunnen dan CO2-rechten kopen van mensen die minder CO2 uitstoten. “Mensen die in een kleiner huis wonen, geen auto’s hebben en dus vaak een kleinere portemonnee hebben die kunnen uitstootrechten verkopen en er zo iets op vooruitgaan.”

Elitair? Nee, vindt Baarsma. “Het wordt gecombineerd met een ‘carbon taks’ dus sowieso wordt alles veel duurder. Ook deze elitaire groep zal echt keuzes moeten gaan maken. Bovendien is het op een goed moment gewoon op.” Dat laatste werkt bij de ETS ook. Bedrijven zijn op een gegeven moment gewoon door emissierechten heen….

Of het ooit zover komt is de vraag. Voor Baarsma is de “carbon wallet” vooral een gedachtenexperiment. Eén van de manieren om groene groei te waarborgen. Door een CO2-belasting in te voeren en mensen uitstootrechten te laten verhandelen, wordt het milieu onderdeel van het Bruto Binnenlands Product, stelt Baarsma. “Dat is anders groeien binnen het huidige stelsel. Daar pleit ik voor.” Dat is een ander geluid dan ‘er moet een compleet nieuwe economie komen’.

Reacties op Carbon Wallet?

Niet het boek maar de uitzending op OP1 leveren een bak aan reacties op. Velen erg tot verschrikkelijk negatief. Er is zelfs een YouTube-filmpje onder de onderstaande titel…

Uiteindelijk komt het dan ook in de (online) pers….

Online debatteren

In versie 1 t/m 3 stond in de speech nog iets over Lisa-Maria Kellermayr. Kellermayr pleegde vorige week zelfmoord na de vele bedreigingen die zij kreeg. Kellermayr sprak zich geregeld publiekelijk uit voor het coronabeleid en nut van vaccinaties. Om die reden moest ze worden beveiligd, want ze werd al ruim zeven maanden bedreigd door antivaxers en coronacomplotdenkers. Het lichaam van de 36-jarige dokter werd vorige week vrijdag in haar eigen praktijk gevonden door de doktersassistente. De politie liet toen al weten uit te gaan van zelfdoding, onder meer omdat er meerdere notities waren gevonden

Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie in München liet vandaag weten aan het Oostenrijkse persbureau APA dat er nu een verdachte in beeld is. Verdere details over de bedreigingen, en wie de man is, zijn niet bekendgemaakt in verband met het lopende onderzoek. Hopelijk zullen in Nederland online beledigingen ook worden bestraft. Andere maatregelen als een 3 uur durende time-out om een tweet te moeten bevestigen is ook een goede optie. Mensen reageren blijkbaar toch er uit impuls….

Constructief debat

Gelukkig zijn er ook bijdragen die wel constructief bijdragen aan het debat over betaalbaar verduurzamen.  Klimaatmaatregelen moeten niet alleen werken, maar ook acceptabel zijn voor burgers. Uit onderzoek blijkt dat burgers klimaatbeleid willen, mits rijken zich er niet aan onttrekken, schrijft Sandra Phlippen in een expertbijdrage voor het FD. Lees het volledige artikel: https://fd.nl/opinie/1447915/co2-uitstoot-afkopen-wordt-als-unfair-ervaren-qmh2cajwb69h. Verbieden kan dus beter werken dan beprijzen. En áls er dan toch wordt beprijsd, dan moeten de euro’s voor elk inkomen even hard aantikken. Een progressieve CO2-taks dus, die niet verhandelbaar is.

Illustratie: Hein de Kort voor Het Financiële Dagblad

Zie ook de reactie van Triodos-econoom Hans Stegeman:

Ambities in Hoogeveen

Deze week sprak de krant met een lachende wethouder. Jan Zwiers moest wel lachen toen hem gevraagd werd of op het complex van de Tamboer twee torenflats gebouwd zouden gaan worden. Op papier kun je zo’n lach niet inschatten. Is het lach met enthousiasme of een lach met gene? Een lach d’r onhaalbaarheid? Kortom als gemeenteraad moeten we misschien extra alert zijn. Té grote ambities zijn valkuilen voor Hoogeveen. Maar ambities zijn niet verboden!

Een voorbeeld voor het Hoogeveense Tamboerbolwerk ‘in aanbouw’ is het Kraanbolwerk in Zwolle. Een delegatie van de raad is al eens in Zwolle wezen kijken. Kijken of de projectontwikkelaars in Hoogeveen ook zo iets kunnen ontwikkelen…

Kraanbolwerk uit de lucht

De Zwolse ‘Twin Towers’ in het Kraanbolwerk. Iets voor Hoogeveen?