Blogje over wrijven in een vlek, het vertrek van de Mastwijken en de rapportage van de commissie Spies. En ja toeval wil dat ik net gisteren een grote vlek heb veroorzaakt…..met groene CDA-verf. Dat dan wel… de foto spreekt voor zich…

Poeh, het lid zijn van het CDA is op dit moment best een uitdaging. Ik moest daaraan denken toen ik gisteren een emmer met CDA-groene-saus op het vloerkleed liet vallen. Het was een restje verf van de CDA-winkel-2018. Ik ben inderdaad niet zo handig als het om klussen gaat. Wat enorme groene vlek….hoe ruim je dat op? Je moet niet wrijven in een vlek zo heb ik geleerd…maar wat dan?

Mastwijken

Op 27 maart zat mijn collega-lid en CDA-vrijwilliger Jan Mastwijk bij RTV Drenthe. Hij was gramietig over de onrust binnen het CDA en had zijn opzeggingsbrief al klaar liggen. Voor mij hoeven die zaken niet in één zin, maar het was zoals Jan Mastwijk  d’r in zat.  Op 12 juni zegde Pieter Omtzigt zijn lidmaatschap van het CDA op. Zoals Mastwijk aangeeft in het artikel op zaterdagochtend 17 juli 2021 heeft hij direct na het opzeggen van Pieter ook zijn lidmaatschap opgezegd. En zijn eega Hilma ook.  Ik vraag me dan af waarom dit bijna 5 weken later in de krant komt….maar in de eerste plaats spijt het me dat trouwe en hardwerkende CDA-ers als Jan en Hilma Mastwijk het CDA verlaten. In de tweede kamer, de provincie en de gemeenteraad hebben deze 2 oud-CDA-ers volop bijgedragen aan de politiek van het CDA. Gelukkig (ook de na de opzegging)  hebben we nog steeds goed contact. Op inhoud kunnen we elkaar altijd vinden. En je hoeft natuurlijk geen lid te zijn om toch op CDA te stemmen of je mening met CDA te delen….Voor een minder beïnvloedbare en sterkere politiek vind ik het overigens wel heel goed dat men lid en vooral ook donateur is van een partij die een algemeen maatschappijbeeld uitdraagt wat bij ‘de gulle gever’ past. En dan liever 100 kleinen dan 1 grote….

Spies

Ook ik heb ik de afgelopen week het rapport van Liesbeth Spies c.s. doorgenomen. Liever gezegd bestudeerd.  Eerst ben ik gaan kijken wie de schrijvers allemaal zijn. Dat blijkt een behoorlijke doorsnee van CDA-ers. Zelfs 2 commissie- of burgerraadsleden (Zoetermeer en Noordwijk) nemen deel. Daarnaast ook allerlei kleuren en gezindten. Eduardo Frei stichting, 1e kamer, oud-gedeputeerde, oud-2de-kamerleden, raadslid of burgemeester. Een brede zetting. Ook de lijst van geïnterviewden ziet er stevig uit. Ook onze Pieter Omtzigt is geïnterviewd. Zijn stuk kennen we inmiddels.

Liesbeth Spies geeft aan dat zij de ontwikkelingen tot 17 maart 2021 hebben meegenomen in de evaluatie, maar situatie Omtzigt zou van nadien zijn, echter opvallend concreet wordt Pieter wel behandeld in haar rapport, hij komt vele malen voor en wordt ook expliciet benoemd, ook daar waar dat wellicht niet persé nodig is. Het document is feitelijk en kent ook iedere keer een mening-paragraaf. En ieder hoofdstuk wordt afgesloten met aanbevelingen. Deze zijn na het lezen van de hoofstukken vooral heel logisch en zeker niet schokkend. Het rapport blijft een meta-evaluatie, in tegenstelling tot het rapport van Pieter worden bij kritische punten ook nuanceringen aangegeven en worden personen voorzichtig behandeld. Wel heel duidelijk en stevig zijn de conclusies rondom de hieronder genoemde vlekken. Geen vlek wordt overgeslagen, dat wil zeggen als ze spelen voor 17 maart 2021…wat wel ontbreekt tussen alle feiten, meningen en aanbevelingen is achtergrond informatie. Waarom gebeuren dingen zoals ze gebeuren? Dit zijn echter meer procesvragen. Eerst ga ik in op de vlekken, dan de waaromvragen en vervolgens de personen (met name Pieter).

Vlekken

Natuurlijk moeten we gewoon reëel zijn. Het is mensenwerk, maar wel zeer onprofessioneel en vol van goede bedoelingen, maar soms ondoordachte of slecht uitgevoerd. Achteraf weet iedereen het….maar ik zie wel dat er grote vlekken benoemd worden, sommige roepen de vraag of ‘waarom is dat niet vooraf bedacht’….We noemen een aantal vlekken voorafgaande aan de verkiezingen en 2 nadien. En ik realiseer me dat vlekken de aandacht van de media trekken en dat die het principe in vlekken moet je niet wrijven NIET hanteren.

  1. Kandidaatstelling met de CDA zoekt no 1 campagne;
  2. Lijsttrekkersverkiezing, zowel technisch als ook voor mentaal;
  3. Lijsstrekkerswissel begin december;
  4. De 26 bestuursamendementen van het verkiezingsprogramma;
  5. Campagne-ombouw (Nu Doorpakken i.p.v. ‘zorg voor elkaar’) en uitvoering (Thialf o.a.);
  6. Inbreng in debatten en interviews (WW-periode of huisartsen-kwestie);

En dan de vlekken van na 17 maart:

  1. Kabinetsnotulen met het sensibiliseren van Pieter;
  2. CDA-rol rondom ‘functie elders opmerkingen in Ollongren-notities’.

Omdat ik me vooral interesseer in de inhoudelijk kant van het CDA en ik de stellingname van Spies rondom ‘uitwerken van Zij-aan-zij’ een prima insteek vind, richt ik me vooral op vlek no 4. Ik moet daar echter nog het nodige voor bestuderen. Vooral de kwestie rondom het wel en uiteindelijk niet verhogen van het minimumloon houdt me bezig. Ik kom daarop terug in blog ‘WML en het CDA’.

Ook over het zij-aan-zij-rapport heb ik al het nodige geschreven. Inmiddels heb ik een kleine correspondentie hierover met het WI (wetenschappelijk instituut) en ben door hun aangewezen literatuur aan het bestuderen. Er volgen dus nog 2 blogs:  CDA verkiezingsprogramma I en II (met name de kwestie van minimumloon) en vervolgens: het CDA en de C van Zij aan Zij (komt nog wel wat later…).

Het Waarom

Ik ga wel een eind mee in de analyse van CDA-collega’s Heine en Kamphuis in Trouw van 15 juli 2021. Er zijn diverse waaromvragen niet door Spies beantwoord. Ik zit ook met waaromvragen…dit zijn vragen die m.i. achter de voor de hand liggende vragen liggen. En ik stel deze vragen zonder dat ik gelijk in allerlei samenzweringstheorieën terecht wil komen! Het zijn vragen waar ik wel nieuwsgierig naar was….maar die eigenlijk helemaal niet over inhoud gaan.

  1. Waarom is na het terugtrekken van Wopke niet klip en klaar voor Hugo gekozen?
  2. Waarom stopt Hugo en waarom koos hij voor ministerschap. Hij had toch ook voor lijsttrekkerschap kunnen kiezen. Ab Klink of zo interim minister van volksgezondheid gemaakt….?
  3. Waarom is het verkiezingsprogramma op 26 punten voorzien van amendementen zo midden in de campagne?
  4. Waarom werd de campagne op het laatste moment zo omgegooid? Van de 12 speerpunten van Hugo neemt Wopke er overigens 11 exact over?
  5. Waarom kwamen er ‘externen’ een bestaand campagneteam ‘versterken’, wie waren dat en waarom moesten ze ingevlogen worden?
  6. Waarom is het running mate zijn niet duidelijker gemaakt? En waarom is Pieter bij de komst van Wopke geen running mate meer, maar gewoon nummer 2?

Kritische personen en Pieter  

Is er voldoende ruimte voor echt kritische geluiden in CDA? De samenstelling van de kieslijst is altijd een lakmoesproef voor deze ruimte. We lezen bij Spies dat er 51 kandidaten waren voor de lijst, maar dat 14 zich hebben afgemeld omdat ze te laag/verkeerd op de lijst dreigende te komen. Deze stellen hoge eisen en stellen eigen belang boven partijbelang. Spies maakt daar (wel erg) korte meten mee.

In het rapport zitten vele stevige opmerkingen van Spies. Natuurlijk gaan ze niet in op individuele zaken. Zoals kandidaten Brink of Von Martel, maar zelf zou ik toch wel iets meer willen weten van de zaak ‘van Dam’.  De zaak Omtzigt zie ik wel erg genuanceerd terugkomen in het rapport. Hij wordt niet geprezen, noch onderuit gehaald, wel zijn er kritische geluiden. Ik heb zowel de brief van Pieter als dit rapport op dit punt scherp doorgenomen en ook vergeleken. Mij valt op dat Spies op aantal punten ook kritisch is op de rol van Pieter. Een rol die hij soms gekregen, maar ook gepakt heeft. Op de positie Omtzigt vallen me de volgende punten op:

  1. Voorzitter is helemaal niet gerechtigd om de ‘running mate’ te beloven ‘first mate’ te worden, ergo hoe kan Ploum dat Pieter beloofd hebben en waarom ‘claimt’ Pieter dat nu?;
  2. Spies gaat niet in op de punten van Pieter rondom ‘de avond in Bussum’, ze constateert klinisch dat Pieter zich achter Wopke stelt;
  3. Ze geeft aan dat het campagneteam zeer verbaasd was over het uitdagen van Rutte door Pieter zonder enig overleg;
  4. Spies schrijft zo nadrukkelijk dat het wel moet opvallen dat Pieter bij Wopke i.t.t. bij Hugo geen running mate meer is:
  5. Spies blijft feitelijk dat Pieter zich terugtrekt in februari uit de campagne, maar wel schrijft ze ‘Omtzigt’ richt zich op de presentatie van zijn boek ‘Nieuw Sociaal Contract’ en ze geeft aan dat er door de boeken van Omtzigt en Grapperhaus en vervolgens Hoekstra vooral een diffuus beeld van CDA ontstond wat niet door campagne-baasjes te niet gedaan kon worden;
  6. Spies is procedureel kritisch op de rol van Pieter rondom de eerste ronde van indiening van CPB-doorrekening. En dat bij de tweede ronde (na amendering op 16 januari) Pieter dat niet meer hoeft te doen.

Bij Nieuwsuur stelt Spies op de vraag of het CDA aan Pieter Omtzigt excuses moet maken, dat als dit al het geval is dat dit ook vice versa moet. Omtzigt zou zich dan ook voor aantal zaken/acties moeten verontschuldigen. Spies benoemd deze niet, maar enkele zijn wel uit het rapport te halen….

Grote problemen

In mijn ogen zijn dit de drie grootste problemen die ik uit het rapport haal.

  1. CDA geen eenheid. Hierbij één van de vele citaten op dat vlak uit ‘Spies’:

Dit onderwerp van gebrek aan eenheid om nog vaker terug bij Spies. Denk aan de onrust die de techniek van het stemmen voor lijsttrekkers of de amendementen van het verkiezingsprogramma  hebben veroorzaakt. Het bestuur van het CDA heeft daarmee tegenstelling op tegenstelling gestapeld. Het CDA is een partij van verbinding in verschillend zijn. Bij de oprichting, maar ook nu. Moslims of Boeddhisten zijn ook (actief) lid van het CDA. Respectvol omgaan met verschillen was een handelsmerk van het CDA, ook allemaal werken van uit de grondwaarden van de Christendemocratie hoorde daarbij. Dat lijkt in een partij met profileringsdrang en zeker bij individuele leden met profileringsdrang een ondergeschoven kindje. Spies doet 28 aanbevelingen, maar een cultuur waarbij het opgejaagd worden om de media te halen (‘we zien CDA te weinig in de media’) is een verkeerde prikkel die niet wordt geadresseerd. Natuurlijk is er ruimte voor kwaliteitsleden, maar hoe organiseert CDA en vooral de fractie het kritische geluid zonder dat je daarmee gelijk meerdere kampen krijgt. Dat vraagt ook veel van de deelnemers aan zo’n debat, maar is ook wel een organisatorische of structuurvraag. Het advies te stoppen met lijsttrekkersverkiezingen is één belangrijk advies in dezen.

  1. Verschil met de VVD is onvoldoende zichtbaar

Spies herhaalt hierin eigenlijk alleen maar commissie Rombouts. Mastwijk noemt het min meer ook. Vanaf 2010 heeft het CDA naar rechts gekeken, maar zijn is een middenpartij, dus met als devies ‘sociaal en rechtvaardig.  Door veel naar rechts te kijken is het voor de kiezers in het midden moeilijk om te kiezen voor CDA. Immers VVD doet het goed, Mark Rutte wordt breed (buiten binnenhof) gewaardeerd en VVD komt regelmatig op voor de belangen van die kiezers die van oudsher CDA-er waren. Zeker in katholiek Nederland zo schrijft Spies. Je moet je ook realiseren dat het Christelijke profiel van Rutte, Kaag of Hoekstra elkaar niet of nauwelijks ontlopen. Rutte en Kaag profileren zich  als betrokken Christenen en steken hun lidmaatschap van kerken niet onder stoelen of banken. En dat terwijl de lijsstrekker van CDA (net als de fractievoorzitter) eerder aan de agnostische kant van de samenleving zich bevind. Het blijft een bijzondere (maar eerlijke) uitspraak van Hoekstra op de vraag of hij wel eens de kerk bezoekt ‘op zondagochtend dan geef ik hockeytraining aan het team van mijn zoon’…..

En de middenkiezer die graag verandering wil die vind dat ook niet bij CDA constateert men. Dan ligt D’66 meer voor de hand. Uiteindelijk is het verloop naar D’66, BBB, PVV of FvD minimaal bij de overstap naar de VVD.

Dit maakt dat de aanpassing van het verkiezingsprogramma door mij nog eens nader bestudeerd moet worden, ‘zorg voor elkaar’ zou voor mijn gevoel een veel beter CDA-profiel hebben benadrukt en zelfs met Hugo de Jonge had CDA een ander gezicht (meer sociaal, meer maatschappelijk, sterker religieuze geinspireerd) naast Mark Rutte gezet. Maar dat zijn ook wijsheden achteraf.

Deze grap kon de VVD in 2021 andersom maken…

  1. CDA maakt gedachtengoed niet operationeel

Tenslotte wijst Spies er herhaaldelijk op dat ‘zij-aan-zij’ niet goed uitgewerkt is en dat dit in campagne (dom dom dom) is weggezakt.  Hierover heb ik al eerder geschreven. Ik verwijs naar:

Tragische held – Kreuzeman

Tand des tijds – Kreuzeman

Zij-aan-zij mist iets – Kreuzeman

Hoe anders ervaar ik ‘CDA Hoogeveen’

Ja, rondom de afwegingskader zonneparken en wellicht ook IJZ waren er ook verhitte discussies binnen het CDA in Hoogeveen. In de Vredehorst trilde het systeemplafond ook regelmatig. En natuurlijk zijn er toen ook boze CDA-ers geweest die opgezegd hebben, maar ik kan niet zeggen dat het CDA Hoogeveen compleet verdeeld was. Veel leden realiseren zich dat je vanuit je lidmaatschap veel kunt betekenen in een partij. Bij CDA kunt direct met raadsleden schakelen, inbreng hebben op verkiezingsprogramma’s, met raadsleden debatteren in ALV’s, kandidaat worden en altijd je mening delen met fractieleden. Bestuur en fractie hoeven het ook niet altijd eens te zijn. Fractieleden onderling niet. Fractieleden met wethouder of wethouders. We hebben handenvol casussen, maar CDA Hoogeveen heeft elkaar goed kunnen vasthouden. Scheelt wel dat we geen lijsstrekkersverkiezingen hebben, stevig verkiezingsprogramma d’r aan komt en er gewoon ruimte is voor een eigen mening zonder dat je gelijk op het matje hoeft te komen.

Wrijven in een vlek?

Hoe los ik nu de groene vlek in mijn vloerkleed op? Heine en schrijven dat op 11 september 2021 de toekomst van het CDA bepaald wordt. Maar ik zie een vloerkleed met vlekken. Er zit niets anders op. Het kleed kan in de container, tijd voor een nieuw vloerkleed. Maar om die vlekken ga ik niet verhuizen…

Ik hoop dat Marnix van Rij op 11 september aanstaande een mooi nieuw vloerkleed heeft klaarliggen. Dan kunnen we (!) zoals Spies schrijft:

Ik heb Richard van Zwol al een mailtje gestuurd, vanuit die inhoud (gedeeld gedachtengoed) kan ik verder met het CDA! Nu hoop ik op de juiste woorden (11 september) en daden (daarna)…

Kritisch CDA-lid wat niet zo maar gaat verhuizen, maar dan wel kiest voor verbouwen!

EJK